کاهش غم‌انگیز «جشن»‌ها

پیام سپاهان - شرق /متن پیش رو در شرق منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
یکی از تالاردارهای قدیمی تهران: قبل از جنگ، هفته‌ای سه یا چهار مراسم داشتیم، اما الان در بهترین حالت دو مراسم برگزار می‌کنیم. در سالن با 1500 نفر ظرفیت، مراسم 50 نفری برگزار می‌شود. سال گذشته نیمی از تالارها تعطیل شدند
بازار
تالارهایی که زمانی در تمام طول هفته مراسم داشتند، حالا به چهار یا پنج مراسم در ماه رسیده‌اند. صاحبان برخی از این تالارها می‌گویند برای مهرماه حتی یک مراسم عروسی هم رزرو نشده است. برگزاری مراسم ختم و ولیمه هم در یک سال گذشته کاهش چشمگیری پیدا کرده که چنین روندی منجر به تعطیلی بسیاری از این مجموعه‌ها شده است. با این حال بیشتر روزهای هفته برای تالاردارها بدون مراسم می‌گذرد و همین موضوع باعث شده نیمی از تالارهای سطح شهر در یک سال اخیر کار خود را متوقف کنند. یکی از علت‌های مهم آن کاهش برگزاری جشن‌های عروسی است، زوج‌های جوان به‌دلیل هزینه‌های بالا توانایی برگزاری جشن عروسی و نامزدی و... را ندارند، در‌حالی‌که در سال‌های اخیر تعداد ازدواج‌های ثبت‌شده هم با کاهش چشمگیری روبه‌رو بوده است. داده‌های سازمان ثبت‌ احوال نشان می‌دهد که در هفت‌ماهه نخست سال 1403، تنها 274‌هزار‌و 596 مورد ازدواج ثبت شده، درحالی‌که 108‌هزار‌و 673 مورد طلاق در همین بازه زمانی به ثبت رسیده است. در کنار همه اینها به استناد آمارها، در دهه گذشته، تعداد ازدواج‌های رسمی در کشور حدود 46 درصد کاهش یافته است، بنابراین از بین این ازدواج‌ها، تعداد درخورتوجهی دیگر توانایی برگزاری جشن‌های‌شان را در سالن‌ها ندارند. برخی از این زوج‌ها در گفت‌‎وگو با «شرق» تأکید می‌کنند که هزینه‌های بالا، باعث شده از برگزاری جشن ازدواج خودداری کنند. این موضوع به شکل مستقیم در روند کار تالاردارها اثر گذاشته و طبق گفته مدیران تالارها و رئیس اتحادیه دارندگان تالارهای پذیرایی تهران به «شرق»، بیشتر تالارها در حال تعدیل نیرو و در آستانه تعطیل‌شدن هستند.
پول نداریم؛ مراسم نمی‌گیریم
تعداد برگزاری جشن‌های عروسی در بین جوان‌ها کم شده و علت مهم آن مسائل اقتصادی است. با این حال بیشتر مراسم‌ها به میهمانی‌های کوچک در خانه یا در مکان‌های غیررسمی با قیمت‌های ارزان محدود شده است. «سهیلا»، دختر 28‌‌ساله‌ای است که به‌تازگی ازدواج کرده و مانند بسیاری از جوان‌ها مراسمی نداشته است: «خیلی اهل تجملات نیستم و حتی اگر هزینه این کارها را داشتم، شاید باز هم بدون پوشیدن لباس عروس در مراسم عروسی راهی خانه خودم می‌شدم. به هر شکلی که حساب کردیم، هزینه جشن عروسی خیلی زیاد می‌شد و ما دیدیم اصلا این کار منطقی نیست، حتی می‌دانستم خیلی از اقوام و نزدیکان برای مراسم در فشار مالی قرار می‌گیرند. فقط یک مراسم خیلی ساده با 30 میهمان برای عقد داشتیم که همان هم هزینه‌هایش بیشتر از چیزی شد که پیش‌بینی کرده بودیم. خلاصه اگر مسئله اقتصادی نداشتیم، حتما جشن مفصلی می‌گرفتم، چون الان بعد از چند ماه که زندگی مشترک را شروع کردیم، مدام به این فکر می‌کنم که کاش شرایط مالی خودم و همسرم به شکلی باشد که برای سالگرد در کنار دوستانم یک میهمانی با حدود 50 یا 60 نفر بگیریم. ولی اگر همان هم کوچک‌ترین فشار مالی به من وارد کند، انجام نمی‌دهم، چون به قدر کافی شرایط اقتصادی سخت‌تر شده است». «زهرا» جوان دیگری است که مراسم عقدش در بحبوحه جنگ 12‌روزه برگزار شد. آنها به امید برگزاری جشن مفصلی برای عروسی، مراسم عقد را خانوادگی برگزار کردند، اما حالا با توجه به هزینه‌ها برای شروع زندگی مشترک قید مراسم عروسی را زده‌اند. خودش توضیح می‌دهد: «برای مراسم عقد تالار نگرفتیم، بلکه یک خانه عقد قدیمی انتخاب کردیم که قیمت خوبی داشت. تنها، هزینه اجاره آن مکان با تخفیف حدود 50 میلیون تومان شد. در کنارش با در نظر گرفتن 50 میهمان، هزینه‌های جانبی مثل لباس، گل و آرایشگاه در کل حدود 200 میلیون تومان هزینه کردیم. با این حال خیلی از میهمان‌های ما توان مالی برای هدیه‌دادن نداشتند. سال‌های قبل ما در مراسم‌ها سکه و طلا هدیه می‌دادیم اما الان اصلا این‌طور نیست. آن‌قدر هزینه‌های ما بالا رفت که من سرویس طلا هم نخریدم. با این حال تنها دلیل ما برای منصرف‌شدن از برگزاری عروسی، گرانی است. برای شروع زندگی مشترک‌مان، از وسایل تا مراسم همه چیز را در سطح متوسط تهیه کردیم. وام ازدواج هم کمک چندانی به ما نخواهد کرد. یک وسلیه برقی مثل یخچال تقریبا نیمی از وام ازدواج را می‌خواهد، هر‌چند هنوز بعد از گذشت نزدیک به سه ماه خبری از وام نیست». در بین زوج‌هایی که با هزینه‌های بالای قبل از شروع زندگی روبه‌رو شدند، «محمد» هم درباره تجربه مراسم ازدواج سال قبل توضیح می‌دهد که تنها برای یک میهمانی در باغ‌های اطراف تهران حدود 200 میلیون هزینه کردند. در‌حالی‌که برخی کارهای معمول مثل هزینه برای ماشین عروس و آرایشگاه برای عروس و داماد را نداشتند.
تالارها در مرز تعطیلی
کم‌شدن توانایی مالی جوانان برای برگزاری جشن ازدواج به شکل مستقیم بر کار تالاردارها اثر گذاشته و آنها را به مرز تعطیلی کشانده است. جواد فرجی، مدیر تالاری در تهران، به «شرق» می‌گوید که شرایط برگزاری مراسم در یک سال گذشته به حدی دشوار بوده که احتمال دارد تالارها با تعطیلی کامل مواجه شوند. او توضیح می‌دهد که کاهش شدید تعداد مراسم‌ها نه‌تنها درآمد تالارداران را کاهش داده، بلکه زنجیره گسترده‌ای از مشاغل مرتبط با این صنف را هم تحت تأثیر قرار داده است: «اگر بخواهم با سال‌های قبل مقایسه کنم، قبلا پنجشنبه‌ها و جمعه‌های ما همیشه پر بود. همان دو روز آخر هفته خرج مجموعه را درمی‌آورد و می‌توانستیم با آن حقوق کارگر و اجاره را بدهیم. اما حالا همین روزها هم اغلب خالی می‌گذرد. مثلا در یک آخر هفته فقط دو مراسم کوچک داشتیم که اصلا هزینه‌ها را پوشش نمی‌دهد. ظرفیت تالار ما هزار نفر است، اما الان مراسم‌هایی با صد یا حتی 25 نفر میهمان داریم. طبیعتا این باعث می‌شود صرفه اقتصادی نداشته باشیم. با این حال بیشترین آسیب را نیروهای کار دیده‌اند. بسیاری از کارکنان تالارها، به‌ویژه زنانی که سرپرست خانوار بودند، بیکار شده‌اند. سفره تالار فقط برای تالاردار نبود؛ برنج‌فروش، گوشت‌فروش، هنرمندان، دف‌نوازها، خواننده‌ها، فیلم‌بردارها و خیلی‌های دیگر از این چرخه سهم داشتند. وقتی برگزاری مراسم کم می‌شود، همه این مشاغل هم لطمه می‌بینند. حتی قبلا در روزهای تعطیل مراسم ختم، چهلم یا خاک‌سپاری در تالارها می‌گرفتند اما الان به دلیل شرایط اقتصادی، خانواده‌ها مراسم نمی‌گیرند یا به جای آن مبلغی را به خیریه می‌دهند. شرایط سخت شده، قبلا سه تا چهار تالار فعال داشتیم اما الان فقط یکی مانده و اگر اوضاع همین‌طور پیش برود، احتمال دارد همان را هم جمع کنیم. الان خیلی از تالارها یا تغییر کاربری داده‌اند یا تعطیل شده‌اند».
سالن 1500 نفری، 50 میهمان داشت
در این شرایط اقتصادی، جنگ 12روزه هم فشار اقتصادی مضاعفی به کسب‌وکارها، به‌ویژه تالاردارها وارد کرد. حسین تبریزی، از تالارداران قدیمی تهران، می‌گوید اوضاع کسب‌وکار تالارها پس از جنگ اخیر و افزایش شدید قیمت‌ها به‌شدت بحرانی شده است. او معتقد است مردم به دلیل نااطمینانی از آینده و فشارهای اقتصادی از برگزاری مراسم صرف‌نظر می‌کنند و بسیاری از تالارداران ناچار به تعطیلی یا تغییر کاربری تالارهای خود شده‌اند. او در توضیح بیشتر به «شرق» می‌گوید: «قبل از جنگ، هفته‌ای سه یا چهار مراسم داشتیم، اما الان در بهترین حالت دو مراسم برگزار می‌کنیم. مردم انگار می‌ترسند و همین باعث شده عروسی‌ها یکی پس از دیگری لغو شود. از طرفی افزایش قیمت‌ها اثر جدی در کار ما داشته، مرغ 70 هزارتومانی الان 140 هزار تومان شده و ما مجبوریم قیمت غذا را افزایش دهیم، ولی عروس و داماد چقدر توان پرداخت دارند؟ هر زوجی هم که مراسم می‌گیرند، معمولا ساده‌ترین منو را انتخاب می‌کنند. همه اینها فشار مالی است. حتی در دوران جنگ ما نیروهای‌مان را نگه داشتیم، اما الان که مراسمی نیست، نمی‌توان همه را نگه داشت. وقتی در سال گذشته از هزار تالار، حدود نیمی تعطیل شدند، طبیعی است که همکاران زیادی نیروهای‌شان را هم از دست بدهند. ما سه تالار داشتیم که به‌تازگی مجبور شدیم یکی از آنها را به باشگاه ورزشی تبدیل کنیم. در سالن دیگری با ظرفیت هزارو500 نفر، هفته قبل مراسمی 50 نفری برگزار کردیم که این اصلا توجیه اقتصادی ندارد و ادامه این روند بعید است».
تعطیلی 50 تا 70 درصد تالارهای شهر
صاحبان تالارها زمان شیوع کرونا را نقطه شروع کاهش فعالیت خود می‌دانند و مجید صمدی، از مدیران تالارهای تهران، می‌گوید صنف تالارها پس از کرونا بیش از نیمی از توان خود را از دست دادند و حالا با گرانی‌ها و رقابت نابرابر باغ‌های اطراف تهران، در آستانه نابودی کامل قرار دارند. او مالیات بر ارزش افزوده را بزرگ‌ترین معضل این صنف می‌داند و معتقد است در شرایط فعلی بسیاری از تالارها ناچار به تعطیلی شده‌اند. او هم به «شرق» می‌گوید: «بعد از کرونا کار تالارها حدود 50 درصد افت کرد. امسال اوضاع از آن هم بدتر شده است. تعداد میهمان‌ها در مراسم‌ها به 30 یا 40 نفر رسیده و بسیاری از تالارها عملا ورشکست شده‌اند. آنهایی هم که هنوز فعال‌اند، فقط به اندازه روشن نگه‌داشتن چراغ تالار کار می‌کنند. قبلا در یک ماه 20 تا 25 عروسی داشتیم، اما الان اگر چهار مراسم ختم نباشد، تقریبا هیچ عروسی‌ای برگزار نمی‌شود. مهرماه حتی شش عروسی هم نداریم. درحالی‌که قبل از این، در تابستان تالارها به قدری شلوغ بود که حتی زیرپله هم مراسم می‌گرفتند. الان محدودیت‌هایی که تالارها دارند، باعث شده بیشتر مردم برای برگزاری مراسم به باغ‌های اطراف تهران بروند. در همین یک سال اخیر دست‌کم شش تالار فقط در منطقه غرب تهران بسته شده‌اند. به‌ طور کلی می‌توان گفت 50 تا 70 درصد تالارهای شهر از بین رفته‌اند. در جنگ اخیر هم ضربه بزرگی خوردیم. فقط 40 مراسم ما در همان مقطع کنسل شد، بنابراین ما بارها گفته‌ایم یا باید محدودیت‌های تالارها برداشته شود یا جلوی فعالیت غیرقانونی باغ‌ها گرفته شود. در غیر‌این‌صورت، صنف تالار در تهران به سمت نابودی کامل خواهد رفت».
محدودیت قانونی تالارها باید کم شود
تعطیلی تالارها به دلیل مسائل اقتصادی، نگرانی این صنف است. بیژن عبداللهی، رئیس اتحادیه دارندگان تالارهای پذیرایی و تجهیز مجالس تهران، در ادامه صحبت‌های همکارانش به «شرق» می‌گوید این صنف در سال‌های اخیر بیش از هر صنف دیگری از بحران‌های اقتصادی و اجتماعی آسیب دیده‌اند؛ از کرونا تا جنگ اخیر که باعث لغو گسترده مراسم‌های ولیمه حجاج شد. او تأکید می‌کند که تالارها تنها در چند ماه از سال امکان فعالیت دارند و در همین دوره محدود نیز با مشکلاتی جدی مواجه هستند. «ما در طول سال فقط چند ماه اوج کار داریم که معمولا قبل از محرم و صفر است. در این ایام هم عروسی‌ها برگزار نمی‌شود، اما ولیمه حجاج در جریان است. امسال دقیقا در اوج این مراسم‌ها جنگ 12‌روزه پیش آمد و تقریبا 98 درصد مراسم‌ها لغو شد. در‌حالی‌که صنف ما فصلی است. در 12 ماه سال، شاید سه تا چهار ماه بیشتر کار نکنیم؛ چون بقیه‌اش ایام وفات، شهادت، محرم، صفر و ماه رمضان است. حالا تصور کنید همین اوج کار هم با جنگ یا بحران اقتصادی از بین برود. این یعنی ضرر صد‌درصدی. از طرف دیگر اولویت جوان‌ها مسئله‌ای مثل خانه است، نه برگزاری مراسم. ضمن اینکه تعداد میهمان‌ها هم به‌شدت کاهش پیدا کرده است». بسیاری از تالاردارها به محدودیت‌های قانونی اشاره می‌کنند که باعث می‌شود تمایل به برگزاری مراسم در باغ‌های اطراف تهران بیشتر شود. با این حال رئیس اتحادیه توضیح می‌دهد: «تمام واحدهای دارای مجوز محدودیت‌های خاصی دارند؛ مثلا یکی از ساده‌ترین‌های آن همین است که اجازه موسیقی زنده ندارند و فقط پلی‌بک آهنگ مجاز است. در‌حالی‌که ما بارها درخواست داده‌ایم برای جشن‌های عقد و عروسی امکان اجرای موسیقی زنده وجود داشته باشد. در‌صورتی‌که با قیمت‌های امروز، حداقل هزینه هر نفر حدود 700 تا 800 هزار تومان است؛ آن‌هم برای منوی ساده شامل یک وعده غذا، سالاد، نوشابه و دسر که هزینه‌های جانبی هم جداست. برای همین، بسیاری از خانواده‌ها توان برگزاری مراسم در تالارها را ندارند. واقعیت این است که از دوران کرونا، صنف ما مثل بیماری در کما بود و حالا هم هنوز روی تخت است و نمی‌تواند بلند شود. خیلی از تالاردارها تغییر شغل داده‌اند. حتی تالاری با 50 سال سابقه به‌تازگی درخواست ابطال مجوز داده است. ما پیشنهاد داده‌ایم سالن‌های بزرگ خود را تقسیم کنند تا بتوانند مراسم‌های کوچک‌تر برگزار کنند. با این شرایط شاید بتوانند سر پا بمانند».