پیام سپاهان - همشهری / «چند «برداشت» از «روایت» عراقچی» عنوان یادداشت روز در روزنامه همشهری به قلم محسن مهدیان است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
مصاحبه اخیر عراقچی، فرازهایی مهم از نحوه تصمیم‌گیری در کشور را روشن می‌کند؛ پیشنهاد می‌کنم حتما بخوانید.
روایت: در نخستین بخش مشخص می‌شود که در زمان وعده صادق3 هیچ‌کس با اصل پاسخ مخالف نبوده و اختلاف بر سر زمان و روش پاسخ بوده است. نکته جالب اینکه این تردید، بیش از همه از سوی فرماندهان نظامی مطرح می‌شود.
برداشت: این یعنی حتی در اوج فشار افکار عمومی، تصمیم‌گیری نظامی نیز تابع تحلیل و محاسبه است، نه شتاب یا شعار.
روایت: عراقچی به جلسه‌ای اشاره دارد که در آن یکی از حاضران، رئیس‌جمهور را به مخالفت با عملیات «وعده صادق3» متهم می‌کند. در همان جلسه، شهید باقری با قاطعیت پاسخ می‌دهد که تصمیم به عملیات، در اختیار اوست و هنوز به آن مرحله نرسیده‌ایم. او حتی تصریح می‌کند که تاکنون نظر رئیس‌جمهور را نپرسیده است.
بازار ![]()
برداشت: این روایت، تصویری شفاف از انسجام درونی نظام به‌دست می‌دهد؛ اینکه فرمانده نظامی از جایگاه رئیس‌جمهور دفاع می‌کند. این سطح از هماهنگی و مسئولیت‌پذیری، دقیقا نقطه مقابل تصویری است که برخی از حاکمیت دوگانه می‌سازند.
روایت: در مورد آتش‌بس نیز عراقچی می‌گوید که صرفا اعلام‌کننده آتش‌بس بود، نه تصمیم‌گیر آن؛ چراکه اگر آتش‌بس واقعا بدون هماهنگی بود، چرا نیروهای مسلح آن را اجرا کردند؟ بدیهی است که تصمیم از جایی دیگر گرفته شده و فقط ابلاغ آن بر عهده دیپلماسی گذاشته شده بود.
برداشت: این یعنی نهادسازی در بالاترین سطح، یعنی تصمیم‌سازی مبتنی بر خرد جمعی. اینجا روشن می‌شود که حتی حساس‌ترین تصمیم‌ها، در یک مسیر نهادی و حقوقی با تأیید رهبری پیش می‌رود؛ این یعنی آتش‌بس محصول «روند» است نه «فرد».
روایت: بخش مهم‌تر ماجرا اما به مصوبه شورای‌عالی امنیت ملی بازمی‌گردد: آتش‌بس بدون پیش‌شرط از قبل مصوب شده و به تأیید مقام معظم رهبری نیز رسیده بود.
برداشت:این یعنی، تصمیم‌های حساس جنگی هم در مسیر رسمی، نهادینه و زیرنظر عالی‌ترین مرجع نظامی- سیاسی کشور گرفته می‌شود.
روایت: در ادامه مصاحبه، عراقچی به موضوع مذاکرات نیز می‌پردازد. او تصریح می‌کند که مذاکره تصمیم «کشور» بوده، نه فقط وزارت خارجه و اینکه گفته شود «دیپلماسی فریب خورد» توهینی به کل ساختار تصمیم‌گیری کشور است.
برداشت:دیپلماسی در جمهوری اسلامی، صرفا یک ابزار است، نه یک بازیگر مستقل. مذاکره در شرایط امروز از اراده حاکمیتی برمی‌خیزد و اجرای آن در اختیار وزارت خارجه است؛ این یعنی دولت، نظام، میدان و دستگاه دیپلماسی در هماهنگی هستند، نه رقابت.
روایت: در‌نهایت، عراقچی از منطق راهبردی مذاکرات دفاع می‌کند؛ اینکه حتی اگر توافق نهایی حاصل نشود، باز هم مذاکره می‌تواند به نفع کشور، مشروعیت‌آفرین و بازدارنده باشد و همچنین فرصتی برای مانور در عرصه بین‌الملل بسازد.
برداشت:این نگاه، نشان‌دهنده درک عمیق‌تری از مفهوم برد سیاسی است. عقلانیت، فقط در توافق فوری نیست؛ گاهی اثبات حقانیت، حفظ زمان یا خنثی‌کردن دشمن، بزرگ‌تر از هر امتیاز ملموس است.
در نهایت اینکه
در روزگاری که برخی سعی در دوپاره‌سازی نظام دارند، یک بخش متمایل به جنگ و میدان و بخشی دیگر متمایل به صلح و گفت‌وگو، سخنان عراقچی یادآور یک حقیقت کلیدی است و آن اینکه در تصمیمات حساس:
نظام جمهوری اسلامی در یک «ساختار واحد»، «عقلانی» و «هماهنگ» پیش می‌رود.
هر نهاد، هر مسئول و هر تصمیم‌گیر، بخشی از این پازل هوشمندانه است و آنچه این پازل را کامل می‌کند، عقلانیتی است که نه شخصی و نه جناحی بلکه جمعی است.
اما آیا همین نیز قابل نقد نیست؟ حتما هست.
نقد کنیم، مطالبه کنیم، گلایه کنیم و تذکر دهیم اما مراقبت کنیم اصل این عقلانیت جمعی را نادیده نگیریم.