استقبال بازار از خبرآمدن همتی

پیام سپاهان - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
در دومین روز اعتراض فروشندگان بازار موبایل در کنار سایر اصناف که به استعفای فرزین انجامید، دولت تصمیم تازه گرفت
بازار ارز و طلا به رییس جدید بانک مرکزی لبخند زد و جدول کاهش قیمت‌ها نشانه دوران جدید در سیاستگذاری بانک مرکزی است
عبدالناصر همتی پس از 10 ماه دوباره به تیم اقتصادی دولت پزشکیان پیوست . با تشدید اعتراضات بازار تهران نسبت به رشد افسارگسیخته ارز؛ عصر روز گذشته محمدرضا فرزین استعفا داد و عبدالناصر همتی با سمت رییس کل بانک مرکزی به دولت پیوست. از اواخر هفته گذشته خبر برکناری فرزین به گوش می‌رسید. اما پس از آغاز اعتراضات کسبه تهران نسبت به رشد لحظه‌ای دلار و افت لحظه‌ای ارزش پول کشور، فرزین بالاخره استعفا داد. کسی که از نگاه برخی از تحلیلگران اقتصادی مسبب اصلی وضع موجود است. علی مروی یکی از تحلیلگران اقتصادی ،بخش زیادی از مشکلات موجود را ناشی از عملکرد فرزین می‌داند . او به «اعتماد» می‌گوید: «آقای فرزین باید بیاید جواب بدهد؛ چون ما آن اوایل که می‌گفتیم این۲۸‌هزار و ۵۰۰، همان ۴۲۰۰ دیگری خواهد شد، شاکی می‌شد و می‌گفت نه، اصلاً این حرف را نزنید؛ ۲۸‌هزار و ۵۰۰ تعادل‌بخشی به بودجه را دنبال می‌کند. حالا چند وقت است که ۲۸‌هزار و ۵۰۰ دیگر تعادل‌بخشی به بودجه ندارد و بودجه دولت به فنا رفته و با این کسری عجیب‌وغریب مواجه‌ایم که تورم ایجاد می‌کند. پس چرا باز این رانت را داریم؟» در این بین برخی تحلیلگران شرایط کنونی را صرفا منوط به عملکرد فرزین نمی‌دانند. از نگاه آنها شرایط نامساعد بین‌المللی در شکل‌گیری وضع به‌شدت موثر است. در این میان آنچه می‌توانست از نگاه برخی کارشناسان اقتصادی، بازار را تا حدودی آرام کند، برکناری فرزین بود. به همین دلیل نیز دیروز دلار و سکه نسبت به روز شنبه و حتی شروع بازار در روز گذشته نزولی شد.
بازار
چرا همتی رفت؟
12 اسفند ۱۴۰۳ بود که نمایندگان همتی را استیضاح کردند. دلایل استیضاح همتی در آن زمان کاهش حدود ۶۲ درصدی ارزش پول ملی بود. طبق اظهارات نمایندگان، زمانی که همتی در مرداد‌ماه برای گرفتن رأی اعتماد به مجلس آمد، گفته بود که توانایی کنترل تورم، تقویت پول ملی و بهبود معیشت مردم را دارد اما پس از اخذ رأی اعتماد، نتوانست این هدف را محقق کند. به گفته منتقدان همتی، در طول فرآیند استیضاح نیز وزیر اقتصاد وقت هیچ برنامه‌ای برای بهبود اوضاع نکرد و تنها به طرح مسائل سیاسی خارجی مانند پذیرفتن معاهدات استعماری FATF، CFT، پالرمو، برجام و مذاکره با امریکا را به عنوان تنها راهکار حل مشکلات اقتصادی مطرح کرد. به همین دلیل نیز با 182 رای موافق استیضاح در برابر 82 رای مخالف و یک رای ممتنع از سکان وزارت اقتصاد کنار رفت . درحالی که اکثر فعالان اقتصادی و اقتصاددانان آنچه همتی در آن مقطع مطرح کرده بود را تایید کردند. از نگاه بسیاری از تحلیلگران چالش کنونی کشور تحریم و بسته بودن روابط بین‌المللی و تجاری کشور است که اجازه ورود ارز را به کشور نمی‌دهد. امروز کشور با یک ناترازی بزرگ ارزی مواجه است که شاید با حذف ارز ترجیحی بتوان بخشی از این چالش را حل کرد. ارزهای رانتی که فرزین در سال‌های اخیر بی‌حساب و کتاب به فعالان اقتصادی خاص می‌داد. چندی پیش علی مروی تحلیلگر اقتصادی در گفت‌وگو با «اعتماد» گفته بود که از زمان استیضاح آقای همتی تا امروز، چند ده میلیارد دلار رانت ارزی داده شده و نرخ ارز به‌شدت رشد کرده است . پس اگر ادعای نمایندگان مجلس در مورد عملکرد آقای همتی درست بود و با تغییر او اصلاحات رخ می‌داد؛ چرا هنوز وضعیت اصلاح نشده است؟
عملکرد همتی
همتی در مرداد ماه 1397 به دعوت حسن روحانی وارد بانک مرکزی شد. طبق داده‌های خبرگزاری فارس در آن مقطع بهای دلار در بازار غیررسمی معادل 9500 تومان و نرخ تورم نقطه به نقطه در سطح 24.2 درصد و تورم سالانه 14.7 درصد بود. همچنین در آن مقطع نرخ تورم نقطه به نقطه تولیدکننده 33.8 درصد و تورم سالانه تولیدکننده 21.7 درصد بود. اما وقتی همتی در خرداد‌ماه 1400 توسط حسن روحانی از سمت بانک مرکزی برکنار شد، بهای دلار 25 هزار تومان بود. درواقع در دوره رییس کلی همتی بهای ارز 163 درصد افزایش یافته است. سه ماه بعد از خروج همتی از بانک مرکزی و قبل از شروع فعالیت رییس کل بانک مرکزی دولت سیزدهم بهای دلار در سطح 29 هزار تومان قرار گرفت. در حوزه تورم، در خرداد‌ماه 1400 نرخ تورم نقطه به نقطه مصرف‌کننده 59.8 درصد، نرخ تورم سالانه مصرف‌کننده 55.2 درصد بود. همچنین در خردادماه 1400 نرخ تورم نقطه به نقطه تولیدکننده 100.5 درصد و تورم سالانه تولیدکننده در سطح 75 درصد قرار داشت. با توجه به این داده‌ها این سوال مهم مطرح است که همتی آیا در دور جدید فعالیتش می‌تواند باعث کنترل نرخ ارز شود؟ از نگاه برخی تحلیلگران تجربه سال‌های اخیر این توانایی را در همتی ایجاد کرده است که بتواند باعث ثبات نرخ ارز شود. اما از نگاه منتقدان همتی نیز نمی‌تواند همچون فرزین کاری برای ثبات نرخ ارز انجام بدهد.