کنسول بازی فراموش‌شده آلمان شرقی؛ دستگاهی کمیاب از دوران جنگ سرد

پیام سپاهان - زومیت / داستان کنسولی کمیاب از آلمان شرقی که با اهداف سیاسی متولد شد، اما سرنوشت دیگری در انتظارش بود. با BSS 01 آشنا شوید.
کنسول Bildschirmspiel 01 (BSS 01) یکی از نادرترین کنسول‌های بازی ساخته شده در تاریخ است که بین سال‌های ۱۹۷۹ و ۱۹۸۱ در آلمان شرقی تولید می‌شد. این دستگاه بسیار ساده بود و فقط چهار نوع بازی شبیه به پونگ را با گرافیک تک رنگ ارائه می‌داد و از دو کنترلر سیمی پشتیبانی می‌کند.. قیمت کنسول بازی مورد اشاره به‌دلیل کمیابی و تاریخچه‌ی خاص بسیار بالا است و در حراجی‌ها به حدود ۱۰۰۰ دلار می‌رسد.
بازار

BSS 01 برخلاف کنسول‌های معمولی هم‌عصر خود که از میکروپردازنده‌ها و حافظه‌های رایج استفاده می‌کردند، از مدارهای ترانزیستوری (TTL) بهره می‌برد. منطق بازی‌ها نیز با نسخه‌ی شرقی تراشه‌ی AY-3-8500 کنترل می‌شد که تنها قطعه‌ی خارجی این دستگاه بود. سایر اجزای الکترونیکی مانند پاور، سوئیچ‌ها، کنترلرها و بدنه به‌طور محلی در آلمان شرقی ساخته می‌شدند.

دولت آلمان شرقی در اواخر دهه‌ی ۷۰ میلادی تصمیم گرفت وارد صنعت بازی‌های ویدیویی شود. این تصمیم به‌دلیل نگرانی از پیشرفت سریع کشورهای غربی در زمینه‌های کامپیوتر و بازی‌های ویدیویی گرفته شد. آلمان شرقی به عنوان کشور تحت حکومت کمونیستی، می‌خواست از عقب‌ماندن در این زمینه جلوگیری کند و به‌همین دلیل ساخت کنسول بازی را آغاز کرد.
کارل نندل، مهندس الکترونیک آلمانی شرقی مسئول طراحی BSS 01 بود. او در سال‌های ۱۹۷۶ تا ۱۹۷۷ به کارخانه‌ی نیمه‌هادی در فرانکفورت اُدر رفت و با ایده‌ی طراحی نسخه‌ی شرقی آتاری و بازی پونگ، اولین مدل این کنسول را تولید کرد. محصول نهایی که در سال ۱۹۷۹ به تولید رسید، همان BSS 01 بود.
به‌گغته‌ی کانال یوتیوب Fern، با اینکه کنسول BSS 01 به سرعت وارد بازار شد، قیمت بسیار بالایی داشت که در حدود نصف حقوق یک شهروند معمولی آلمان شرقی بود. این موضوع باعث شد که بسیاری از مردم نتوانند آن را خریداری کنند. در نتیجه، برنامه‌های دولت برای استفاده از این دستگاه به‌عنوان ابزار تبلیغاتی و انتشار پیام‌های سیاسی به نتیجه نرسید.
پس از توقف تولید BSS 01 در اوایل دهه‌ی ۸۰ میلادی، آلمان شرقی تصمیم گرفت دستگاه پیشرفته‌تری بسازد. در میانه دهه‌ی ۸۰، دستگاه Poly-Play معرفی شد که بازی‌های بیشتری نسبت به BSS 01 داشت و تأثیر زیادی از بازی‌های معروف آن زمان مانند Pac-Man و Robotron گرفته بود. این پروژه‌ی جدید نیز نشان از ادامه‌ی تلاش‌های آلمان شرقی برای پیشرفت در صنعت بازی‌های ویدیویی داشت.