محاصره دریایی کامل ونزوئلا

پیام سپاهان - دنیای اقتصاد /متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
دونالد ترامپ با صدور فرمان «محاصره کامل تمام نفتکش‌های تحریم‌شده»، حلقه تحریم‌های ونزوئلا را به طناب دار تبدیل کرد. ترامپ با اعزام «بزرگ‌ترین ناوگان دریایی تاریخ» در منطقه، قصد دارد شاهرگ صادراتی کاراکاس را قطع کند؛ فرمانی که برخی آن را تیر خلاص بر پیکر نیمه‌جان این کشور می‌دانند. تصمیمی که از دید برخی منتقدان، نقض حقوق بین‌الملل و مصداق بارز اقدام جنگی است. نکته جالب آنکه در عمل فقط شرکت آمریکایی شورون از این تحریم‌ها مستثنی است.
 دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، دستور «محاصره کامل و همه‌جانبه» تمامی نفتکش‌های تحت تحریم آمریکا را که قصد ورود به ونزوئلا یا خروج از آن را دارند، صادر کرد. ترامپ سه‌شنبه بیست‌وپنجم آذر در پستی در شبکه اجتماعی خود، «تروث‌سوشیال»، نوشت: «ونزوئلا اکنون به‌طور کامل توسط بزرگ‌ترین ناوگان دریایی که تاکنون در تاریخ آمریکای جنوبی گردآوری شده، محاصره شده است.» وی در ادامه افزود: «به‌دلیل سرقت دارایی‌های ما و دلایل بسیار دیگر از جمله تروریسم، قاچاق مواد مخدر و قاچاق انسان، رژیم ونزوئلا به‌عنوان یک سازمان تروریستی خارجی تعیین شده است.» رئیس‌جمهور آمریکا تصریح کرد: «بنابراین، امروز من دستور محاصره کامل و مطلق تمام نفتکش‌های تحریم‌شده‌ای را صادر می‌کنم که به ونزوئلا می‌روند یا از آن خارج می‌شوند.»
به گزارش الجزیره، دولت ونزوئلا در واکنش به این اقدام، بیانیه‌ای صادر کرد و ضمن رد آنچه «تهدید وقیحانه» ترامپ خواند، اعلام کرد: «رئیس‌جمهور ایالات متحده قصد دارد به شیوه‌ای کاملا غیرعقلانی، یک محاصره دریایی ادعایی را با هدف سرقت ثروت‌هایی که متعلق به سرزمین مادری ماست، بر ونزوئلا تحمیل کند.» (دنیای‌اقتصاد در هفته‌های اخیر گزارش‌های متعددی را به ونزوئلا اختصاص داده است از جمله «شکار ناوگان ارواح در کارائیب» در تاریخ ۲۲ آذر؛ «در میانه وطن دوستی و نگرانی» در تاریخ ۲۰ آذر؛ «طراحی نقشه روز بعد از مادورو در کاخ سفید» در ۱۹ آذر).
خواکین کاسترو، نماینده دموکرات ایالت تگزاس در کنگره آمریکا، محاصره اعلام‌شده توسط ترامپ را «بی‌تردید یک اقدام جنگی» توصیف کرد. کاسترو در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «این جنگی است که کنگره هرگز مجوز آن را صادر نکرده و مردم آمریکا نیز خواهان آن نیستند.» وی افزود که قانون‌گذاران آمریکایی روز پنج‌شنبه (امروز) فرصت خواهند داشت تا در مورد قطعنامه‌ای رای‌گیری کنند که «رئیس‌جمهور را ملزم به پایان دادن به خصومت‌ها با ونزوئلا می‌کند». خبرگزاری رویترز نیز در گزارشی اعلام کرد که از زمان توقیف نفتکش اسکیپر، تنها نفتکش‌های تحت اجاره غول نفتی آمریکایی «شورون» توانسته‌اند بنادر ونزوئلا را ترک کرده و وارد آب‌های بین‌المللی شوند. شورون با مجوز دولت آمریکا و از طریق سرمایه‌گذاری مشترک با شرکت نفت دولتی ونزوئلا (PDVSA) فعالیت می‌کند و اجازه صادرات نفت به آمریکا را دارد.
نیویورک‌تایمز در گزارشی بر این باور است که این اقدام ترامپ می‌تواند صادرات نفت ونزوئلا را که به منزله شاهرگ حیاتی اقتصاد این کشور است، به کلی فلج کند. ترامپ در بیانیه خود، عبارت «محاصره کامل و همه‌جانبه» را با حروف بزرگ نوشت؛ فرمانی که به خودی خود گامی بسیار بزرگ محسوب می‌شد. در حقوق بین‌الملل، «محاصره دریایی» به معنای جلوگیری از ورود و خروج تمام شناورها به بنادر یک کشور دشمن در زمان درگیری مسلحانه است. اما ترامپ با افزودن قید «تمام کشتی‌های نفتی تحریم‌شده» به این جمله، معنای حقوقی آن را تغییر داد. به نظر می‌رسد ترامپ در حال تهدید به اجرای سخت‌گیرانه‌تر تحریم‌های موجود علیه برخی از نفتکش‌های صادرکننده نفت است.
ترامپ همچنین نوشت که عملیات آمریکا تا زمانی ادامه خواهد یافت که ونزوئلا «تمام نفت، زمین و سایر دارایی‌هایی را که قبلا از ما دزدیده است» به ایالات متحده بازگرداند. او مشخص نکرد که منظورش دقیقا کدام دارایی‌هاست، اما احتمالا اشاره او به تحولات صنعت نفت ونزوئلا در دهه ۱۹۷۰ میلادی است؛ زمانی که رهبران وقت این کشور صنعت نفت را تحت کنترل دولت درآوردند (ملی‌سازی نفت). تا پیش از آن، شرکت‌های نفتی آمریکایی برای دهه‌ها بازیگران اصلی این صنعت در ونزوئلا بودند. در همان زمان، در جریان ملی‌سازی صنعت نفت، شرکت‌های اکسون، موبیل، شل و گلف‌اویل حدود ۵‌میلیارد دلار از دارایی‌های خود را از دست دادند؛ اما تنها یک‌میلیارد دلار غرامت دریافت کردند. تا پیش از آن تاریخ، شرکت‌های خارجی مسوولیت ۷۰ درصد تولید نفت ونزوئلا را بر عهده داشتند. برخی از شرکت‌های آمریکایی در دهه۱۹۹۰ و در دوره‌ای که کاراکاس سیاست‌های خود را کمی تعدیل کرد، دوباره به این صنعت بازگشتند. اما بعدها توسط هوگو چاوز، که در سال۱۹۹۹ رهبری ونزوئلا را به دست گرفت، مجبور شدند سرمایه‌گذاری‌های خود را به سهام اقلیت در شرکت‌های مشترک (جوینت ونچر) با شرکت اصلی دولتی نفت ونزوئلا (PDVSA) محدود کنند.
فرانسیسکو رودریگز، استاد دانشگاه دنور که بر اقتصاد سیاسی ونزوئلا مطالعه می‌کند، می‌گوید چین خریدار حدود ۸۰درصد نفت ونزوئلا است. این خریدها توسط شرکت‌های خصوصی چینی انجام می‌شود. ۲۰درصد باقی‌مانده صادرات نفت این کشور به کشورهای مختلف دیگر، از جمله کوبا می‌رود. کوبا بخشی از این نفت را برای نیازهای انرژی خود مصرف می‌کند، اما بخش عمده آن را به چین می‌فروشد.
بازار