پیام سپاهان - دنیای اقتصاد /متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
دولت مسعود پزشکیان یک‌ساله شد. در این یک‌سال دولت چهاردهم تلاش کرد با شعار «وفاق ملی» به اختلافات داخلی بر سر اداره کشور پایان دهد.
«هر روز یک مصیبت جدید نازل می‌شود و ما هم بدجور گرفتاریم.» این توصیف مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور از یک‌سال حضورش در ساختمان پاستور است. روزی که نامزدی‌اش را برای ریاست‌جمهوری اعلام کرد و برای رفع بحران‌ها و ابرچالش‌ها پا به عرصه انتخابات گذاشت؛ اما بازی سیاست و تحولات منطقه چالش‌های ریاست‌جمهوری‌اش را صد چندان کرد؛ آن‌قدر که او روز پنج‌شنبه در جریان سفرش به استان زنجان با اشاره به مشکلات گسترده کشور، با صراحت آنچه را که پشت سر گذاشته و پیش رویش قرار گرفته است، این‌گونه توصیف کرد: «این‌طور نیست که دولت با بحران مواجه نباشد. هر روز یک مصیبت جدید نازل می‌شود و ما هم بدجور گرفتاریم. اما این بهانه‌ای نمی‌شود برای دست برداشتن از تلاش، ما تا آخر ایستاده‌ایم و کنار مردم خواهیم ماند.»
مسعود پزشکیان در حالی روز 7مرداد ماه کلید ساختمان ریاست‌جمهوری درخیابان پاستور را تحویل گرفت که دولت سیزدهم با شهادت ابراهیم رئیسی ناتمام مانده بود و از همین رو او پس از پیروزی در انتخاباتی زودهنگام جامه نمایندگی مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی را از تن درآورد و به جای آن ردای ریاست جمهوری پوشید. با این حال مسیری که او در یک‌سال گذشته پشت سر گذاشته، پر از چالش درعرصه‌های مختلف بوده است. به گفته‌اش، او وارث مشکلات دولت‌های گذشته است، همان مشکلاتی که حالا باید تا پایان ریاست‌جمهوری‌اش یک به یک یا حل کند یا حل‌نشده برای دولت بعدی به ارث بگذارد. شاید برای همین بود که تفألش به قرآن کریم در بدو ورود به ساختمان ریاست‌جمهوری برایش بد آمد و او را به‌رغم توضیح دیگران درمورد معنی این تفأل نگران کرد. نگاهی به آنچه در یک‌سال گذشته در عرصه سیاست داخلی گذشته، دفتری است از آنچه پزشکیان توانست به نتیجه برساند و آنچه که هنوز برای به سرانجام رساندن آنها راهی سخت در پیش دارد.
از «برای ایران» تا «دولت وفاق ملی»
پزشکیان با شعار «برای ایران» تایید صلاحیتش ازسوی شورای نگهبان را در شبکه اجتماعی ایکس رسانه‌ای کرد. او کمی بعدتر دولت چهاردهم را ابتدا «دولت وحدت ملی» و درادامه «دولت وفاق ملی» نام نهاد؛ ایده‌ای که اگرچه با استقبال سیاسیون مواجه شد، اما به تدریج با معرفی برخی افراد برای پست‌هایی همچون وزارت و استانداری‌ها از سوی چهره‌های سیاسی منتسب به جریان اصلاحات و اصولگرایان میانه‌رو مورد نقد قرار گرفت.
در کنار این انتقادات پزشکیان گام‌های مثبتی را برای حضور اهل تسنن در دولتش برداشته و حتی اولین فرماندار زن اهل سنت را انتخاب کرده است که با واکنش‌های مثبتی روبه‌روشده است. جدا از واکنش‌ها به انتخاب استانداران، معرفی برخی چهرهای اصولگرا برای حضور در کابینه چهاردهم هم با انتقادات بسیاری همراه بوده است. برخی حتی پزشکیان را نسبت به تکرار تجربه دولت حسن روحانی برای انتخاب رحمانی فضلی برای پست وزارت کشور زنهار داده‌اند.
اما این انتقادات سر دیگری هم دارد. آنها که طی یک سال گذشته از انتصاب محمدجعفر قائم‌پناه به‌عنوان معاون اجرایی رئیس‌جمهور، انتصاب فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت، انتصاب محمدجواد ظریف به‌عنوان معاونت راهبردی رئیس‌جمهوری و شهرام دبیری معاون پارلمانی دولت چهاردهم انتقاد کرده‌اند. مجموعه این انتقادها تا اینجای کار به کنارگذاشتن ظریف از دولت و برکناری دبیری به‌خاطر تخلفش در سفر به قطب جنوب منجر شده است. با این حال پزشکیان از زمان آغاز به کارکمپین انتخاباتی‌اش که از تشکیل «دولت وحدت ملی»سخن گفت تا بعدکه «وفاق ملی» را جایگزین «دولت وحدت ملی»کرد تا امروز بارها بر رفع اختلافات بنیادین میان جریان‌های سیاسی تاکید داشته است. او هنوز هم بعد از یک‌سال معتقد است با دعوا نمی‌شود کشور را اداره کرد و خواستار ایجاد فضای وحدت و همراهی در میان گروه‌های مختلف است؛ هرچند که عملکرد مخالفانش نشان می‌دهد جاده وفاق برای آنها جاده یک‌طرفه است. از این منظر می‌توان گفت که دولت چهاردهم به‌رغم تلاش برای ایجاد وفاق ملی نتوانسته جریان رادیکال را با خود همراه کند.
برگ‌های برنده پزشکیان
اگرچه پزشکیان درعرصه سیاست داخلی نتوانسته وفاق ملی را که در سر داشته، دریک سال گذشته محقق کند، اما بررسی کارنامه‌اش درعرصه اجتماعی تا حدی موفق بوده است. ایستادگی مقابل اجرای قانون حجاب و پایان فعالیت گشت ارشاد، بازگشت استادان و دانشجویان اخراجی به دانشگاه‌ها و آزادی برخی زندانیان سیاسی را می‌توان از نقاط مثبت کارنامه کاری مسعود پزشکیان دریک سال گذشته دانست.
هرچند در این مدت جناح رادیکال تلاش داشته تا دولت چهاردهم را با برگزاری تجمعاتی وادار به اجرای قانون حجاب کند، اما صراحت رئیس دولت چهاردهم در اعلام عدم اجرای این قانون آنها را وادار به عقب‌نشینی کرده است. موافقان اجرای قانون حجاب در قالب تحصن‌هایی با حضور زنان حامی این قانون از اواخر سال1403 و اوایل امسال در تحصن‌هایی که به مدت حدود 48 روز ادامه داشت، تمام تلاش خود را برای فشار بر دولت برای ابلاغ و اجرای قانون موسوم به «حجاب و عفاف» به‌کار بردند. اما در نهایت این قانون تا امروز با دستور شورای عالی امنیت ملی اجرا نشده است.
همزمان رئیس‌جمهور در سخنانی با بیان اینکه «قانون عفاف و حجاب را به این دلیل که برای مردم مشکل ایجاد می‌کند، نمی توانم اجرا کنم و مقابل مردم نخواهم ایستاد»، به‌طور جدی مقابل خواسته تحصن‌کنندگان ایستاده است. به این ترتیب می‌توان از عدم اجرای این قانون به‌عنوان یکی ازمهم‌ترین دستاوردهای دولت پزشکیان در یک‌سال گذشته در عرصه اجتماعی یاد کرد. به این موارد باید شنیده شدن صدای منتقدان رابه موفقیت‌های دولت چهاردهم در کارنامه کاری یک‌سالگی اش اضافه کرد. بازپس‌گیری «لایحه مقابله با انتشار محتوای خبری خلاف واقع در فضای مجازی» ازمجلس به دنبال انتقادهای گسترده از آن، نمونه شنیده شدن صدای مخالفان و برگ برنده‌ای است که دولت چهاردهم در یک‌سالگی‌اش رو کرده است.
در کنار این موضوع عملی شدن رفع حصر مهدی کروبی، کم شدن محدودیت‌های حصر برای میرحسین موسوی و زهرارهنورد، رفع محدودیت‌های سیدمحمد خاتمی برای سفر و اقدام برای حل مشکل پیوستن به FATF از طریق مجمع تشخیص مصلحت نظام را باید به دیگر موفقیت‌های پزشکیان درکارنامه کاری یک‌ساله شدن دولتش اضافه کرد. از سوی دیگر مسعود پزشکیان شاید تنها رئیس‌جمهوری باشد که موفق به تفویض اختیار به استانداران برای تمرکززدایی از پایتخت شده است. موضوعی که به گفته پزشکیان در دوران جنگ تحمیلی 12روزه کارآمدی خود را نشان داده است.
وعده‌ای که محقق نشد
با این حال دولت چهاردهم هنوز نتوانسته به بسیاری از وعده‌های انتخاباتی‌اش تا امروز عمل کند. رفع فیلترینگ یکی از همان وعده‌هاست که درکنار رفع تحریم‌ها و بهبود وضعیت اقتصادی همچنان حل‌نشده باقی مانده است. منتقدان بر این باورند که جنگ تحمیلی 12روزه حتی وضعیت اینترنت را فاجعه بارتر ازگذشته کرده است. آنها به قطع چند روزه اینترنت طی روزهای جنگ و ادامه قطعی جی‌پی‌اس‌ها که به دنبال آتش‌بس همچنان ادامه دارد، اشاره می‌کنند. فارغ از آن ادامه فیلتریوتیوب، شبکه‌های اجتماعی اینستاگرام، ایکس(توئیتر سابق)و تلگرام کاربران را از دولت چهاردهم ناامید کرده است. در این میان دولت دی‌ماه سال گذشته اقدام به رفع فیلتر واتس‌اپ و گوگل‌پلی کرده است که آن هم به گفته منتقدان نمی‌تواند چاره مشکلات استفاده مردم از فضای مجازی در کشور باشد.
بازار ![]()