پیام سپاهان - شواهد میدانی نشان می دهد با شکل گیری چرخه ای معیوب در سیستم پرداخت ها این روزها چراغ کارتخوان‌ها در برخی مراکز خدماتی به مردم روشن است، اما اراده استفاده از آنها خاموش!
در یکی از روزهای شلوغ نیمه دوم سال، سالن انتظار یک مرکز درمانگاه دولتی مملو از مراجعه کنندگان است، پشت پیشخوان سه دستگاه کارتخوان مرتب کنار هم قرار گرفته‌اند، چراغ‌ها روشن، بسته کاغذ پر، صفحه‌های لمسی سالم، اما متصدی پذیرش پیش از اینکه بیمار کارت از کیفش بیرون بیاورد، با صدایی بی‌حوصله می‌گوید: «دستگاه خرابه لطفاً کارت به کارت کنین، بفرمایید این شماره کارت»
مردی که نسخه‌اش را در دست دارد، مکثی می‌کند و با تردید می‌پرسد: «مگه این هزینه درمانگاه نیست؟ چرا به حساب شخصی می‌ریزیم؟» متصدی پذیرش بدون اینکه سرش را بالا بیاورد، پاسخ می‌دهد: «سیستم مالیاتی اذیتمون می‌کنه، کارت به کارت کنین، سریعتر لطفا»
جمله‌ای که ساده به نظر می‌رسد، اما مانند آن را می توان در ده‌ها مرکز درمانی، اداری و خدماتی دیگر هم مشاهده کرد، چرخه ای آرام اما فراگیر از پرداخت‌هایی که از مسیر رسمی عبور نمی‌کنند، مسیری که از مراکز درمانی و مطب برخی پزشکان آغاز شد اما این روزها در برخی ادارات و سازمان های خدماتی هم مشاهده می شود!
برداشت دوم / سیستم قطع شد!
انگار این روزها از برخی مطب ها تا تعدادی از مراکز خدمانی یک رمز مشترک شنیده می شود. واژه «سیستم قطعه»!
سرمایه‌گذاری
در یک اداره خدمات نیمه دولتی زن جوانی که ساعت‌ها در صف ایستاده سرانجام به باجه پرداخت می‌رسد، کارمند اداره تلفن همراهش را کنار می‌زند و برگه کوچکی روی میز قرار می دهد: «این شماره کارت، لطفاً همین جا کارت به کارت کنید، سیستم پوز قطع است» این زن که با تعجب می‌پرسد: «چرا با دستگاه نمی‌گیرین؟ جلوی چشمه!» کارمند آهسته تر، اما محکم پاسخ می‌دهد: «بخشنامه جدید مالیات اذیت می‌کنه، اگر کارت به کارت نکنین، پروندتون امروز بسته نمی‌شود.»
در چند مرکز تصویربرداری، کلینیک، دفتر پیشخوان و حتی برخی بیمارستان‌های خصوصی نیز همین جمله تکرار می‌شود: «دستگاه خرابه، کارت به کارت کنید»
خبر رسمی سازمان مالیاتی
در شرایطی که اخبار رسمی منتشر شده از ساماندهی بیش از 23 میلیون دستگاه کارتخوان در کشور حکایت دارد، این پرسش مطرح می شود که داستان این خرابی های روز افزون دستگاه های کارتخوان در مراکز خدمات رسان به مردم چیست؟
این تخلفات درست در زمانی انجام می شود که سازمان امور مالیاتی اعلام کرده است دستگاه های کارتخوان در کشور ساماندهی شده‌اند و به پرونده مالیاتی متصل شده‌اند و بخش زیادی از کارتخوان های فاقد پرونده مالیاتی غیرفعال شده‌اند تا شفافیت اقتصادی افزایش یابد.
کف میدان خبرهایی است
اما در کف میدان موضوع متفاوت در جریان است، مردم می‌پرسند: «اگر دولت سیستم کارتخوان ها را ساماندهی کرده، چرا در این مرکز دولتی دستگاه کار نمی‌کند؟ چرا کارمند شماره کارت شخصی می‌دهد؟» این تناقض ها همان نقطه‌ای است که بی اعتمادی مردم را تقویت می‌کند.
چرخش پنهان به سمت حذف کارت خوان ها
مهدی براتی یکی از کارشناسان حوزه اقتصاد در این باره به «اطلاعات آنلاین» می گوید: زمانی که مرکز درمانی یا اداره دولتی کارتخوان روشن دارد اما از مراجعه کننده می‌خواهد کارت به کارت کند، این انتخاب آگاهانه برای پنهان کردن درآمد است، این رفتار تنها یک تخلف کوچک نیست زمانی که از برخی مطب های پزشکان به مراکز بزرگتر و رسمی تکرار شود، تبدیل به یک روند نهادینه شده می شود که به دنبال دور زدن سیستم نظارتی است، پرداخت کارت به کارت در عمل امکان ردیابی و نشان در سامانه مالیاتی ایجاد نمی‌کند.
وی هشدار داد که ادامه این روند شفافیت اقتصادی را از درون تهی می‌کند و تصویری دوگانه ایجاد می‌کند، از یک سو دولت از ساماندهی کارتخوان‌ها می‌گوید و از طرف دیگر برخی مراکز رسمی با شگردهای ساده از اجرای همان سیاست فرار می‌کنند.
دستگاه‌های روشن اما بی استفاده
گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد همین جمله‌های تکراری «سیستم قطعه»، «این دستگاه خرابه»، «پوز به سامانه وصله»، «از این یکی استفاده نمی‌کنیم»، بیش از اینکه واقعی باشند، به یک سپر دفاعی برای فرار از شفافیت تبدیل شده‌اند، مراجعه‌کننده‌ای در یک کلینیک می‌گوید: «من جلوی چشم خودم دیدم رسید چاپ شد اما زمانی که نوبت پرداخت من رسید، گفتن خرابه، انگار دستگاه برای بعضی ها کار می‌کنه، برای بعضی ها نه!»
شفافیت تا میز پذیرش فاصله دارد
به هر روی آنچه این روزها در میدانی مشاهده می‌شود یک زنگ خطر اجتماعی است، در حالی که دولت از شفافیت مالیاتی سخن می‌گوید، مراکز رسمی از کوچک‌ترین منافذ برای فرار مالیاتی استفاده می‌کنند و مردم را مجبور می‌کنند به حساب‌های شخصی پول واریز کنند، در نهایت این پرسش بی‌پاسخ باقی می‌ماند : «اگر دستگاه‌های کارتخوان به واقع «خراب» است، چرا تنها زمانی پای ثبت درآمد در سامانه مالیاتی به میان می‌آید، از کار می‌افتند؟