بزرگنمايي:

پیام سپاهان - همشهری /متن پیش رو در همشهری منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
رضا کربلائی| این روزها همه مردم ایران به وضوح لایه‌های پیدای چالش آب و برق را مشاهده می‌کنند؛ از قطع برق گرفته تا افت محسوس فشار آب و تشدید تنش آبی. این وضعیت تا کی قابل دوام است و آیا با استمرار روند کنونی، تضمینی وجود دارد که در سال‌های آینده این چالش مدیریت شود؟
بازار
با اوج‌ گرفتن دمای هوا و تجربه گرم‌ترین و داغ‌ترین روزهای چند سال اخیر بدیهی است که تلاش مجموعه وزارت نیرو برای تامین آب و برق کشور و حفظ پایداری زنجیره فعلی بستگی به میزان مشارکت ملی در صرفه‌جویی ملی دارد وگرنه این وضعیت شکننده ممکن است که اختلال جدی به همراه داشته باشد. اما چالش آب و برق در ایران لایه‌های پنهانی دارد که بی‌توجهی به آن می‌تواند چالش را تشدید کند. موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی ایران به‌گونه‌ای است که ضرورت ایجاب می‌کند تاب‌آوری کشور در برابر تغییرات اقلیمی و روند فزاینده مصرف آب و برق را افزایش دهیم. اما این تاب‌آوری و مدیریت چالش مشهود فعلی نیازمند یک برنامه‌ریزی ملی با 2رویکرد تولید و تامین پایدار آب و برق و مدیریت بهینه و روزآمد مصرف است. بدون تردید درصورتی که بخواهیم براساس الگوهای گذشته نسبت به تامین آب و برق بدون توجه به مدیریت مصرف ادامه دهیم، نتیجه نهایی شکست در صنعت آب و برق خواهد بود.
در حوزه صنعت برق، افزون بر ضرورت افزایش بهره‌وری نیروگاه‌ها و سرمایه‌گذاری فراگیر و دارای بازده اقتصادی روی انرژی‌های تجدید‌پذیر چاره دیگر این است که تجهیزات و وسایل پرمصرف برقی از چرخه خارج شود، الگوی مصرف برق به‌ویژه در بخش خانگی و تجاری و اداری با قید فوریت مورد بازنگری قرار گیرد، صنایع برق‌خوار، نوسازی و ورود بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در این صنعت با اصلاح تدریجی قیمت‌ها و تقویت اقتصاد برق تسهیل شود.
در حوزه صنعت آب اما پیچیدگی‌ها و حساسیت‌ها فراتر از برق است. از یک سو در بخش کشاورزی با هدررفت و عدم‌مصرف بهینه مواجه هستیم و الگوی کشت مطلوبی نداریم و محدودیت‌ها در برداشت آب‌های زیرزمینی باعث نشده که تراز آبی کشور بهبود یابد. در بخش آب شرب هم شاهد اتلاف و هدررفت در شبکه توزیع هستیم. افزون بر آن، سیاست‌های تشویقی و تنبیهی باعث تغییر محسوس در الگوی رفتاری مصرف شهروندان نشده است. هرچند در این سال‌ها سیاست سرمایه‌گذاری در حوزه بازچرخانی آب و تصفیه فاضلاب‌ها در برخی استان‌ها جواب مثبت داده اما همچنان شاهد تامین برق صنایع از منابع آب زیرزمینی هستیم و در مقابل سرمایه‌گذاری سنگین برای انتقال آب از دریا هم شاید در بلندمدت به نتیجه مطلوب نرسد.
درس گرفتن از تجربه کشورهای موفق و بازنگری در سیاست‌ها‌ی آب و برق کشور با اصلاح تدریجی قیمت‌ها که باعث اصلاح رفتار مصرفی مشترکان شود، یک ضرورت انکارناپذیر است .
 چاره این است که حاکمیت با مردم به گفت‌وگوی فراگیر روی آورد و همه بر سر راه‌های نجات از چالش به توافق برسیم به‌نحوی که به جای اختلاف و تنش‌های احتمالی به سمت حل مسئله حرکت کنیم؛ چرا که به جای گذشته‌نگری و مقصر جلوه دادن دولت‌ها لازم است آینده‌نگر باشیم و همه در یک مسیر گام برداریم. مبادا تعلل کنیم و شاهد خاموشی‌ها و قطع آب بیشتر در آینده نه چندان دور باشیم.