بزرگنمايي:

پیام سپاهان - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
حدیث روشنی| حسن بهشتی‌پور، پژوهشگر مسائل بین‌الملل در پاسخ به سوال« اعتماد» مبنی بر بررسی پاسخ احتمالی به پیشنهادهای ادعایی واشنگتن در باب برنامه هسته‌ای کشورمان گفت: به‌واقع از جزییات طرحی که امریکا ارائه داده، اطلاع دقیقی در اختیار نداریم. برخی نکات در رسانه‌های غربی مطرح شده، اما نمی‌دانیم این جزییات تا چه اندازه دقیق و معتبر هستند. نکته دیگر این است که اصولا ترامپ، دو یا سه هفته پیش از آنکه پیامی رسمی برای ایران ارسال کند، در رسانه‌ها در باب مواضع خود مواضعی ضد و نقیض اتخاذ کرد. این نشان می‌دهد که طرف مقابل، پیش از ارسال پیام، عملیات روانی را آغاز کرده؛ عملیاتی که در بستر آن، ایران در موقعیتی قرار می‌گیرد که اگر پیشنهاد را رد کند با یک چالش روبه‌رو می‌شود و اگر آن را بپذیرد، با چالش دیگری مواجه خواهد شد. بهشتی‌پور در ادامه با اشاره به موضع‌گیری مهم رهبر انقلاب گفت: ایشان صراحتا اعلام کردند که این پیشنهاد با اصل گزاره‌ «ما می‌توانیم» در تعارض است. رهبر انقلاب، به عنوان فردی مطلع که به متن دسترسی دارد، اعلام کرده‌اند که ایالات متحده می‌خواهد ایران را از یک پتانسیل مهم که می‌تواند در راستای استقلال و پیشرفت علمی کشور استفاده شود محروم کند. بنابراین پذیرش چنین پیشنهادی عملا به معنای زیر سوال بردن اصل «ما می‌توانیم» خواهد بود. این پژوهشگر روابط بین‌الملل در ادامه گفت‌وگویش با «اعتماد» تاکید کرد: حال این پرسش مطرح می‌شود که وقتی رهبر انقلاب با چنین صراحتی درباره این پیشنهاد صحبت می‌کنند، از نگاه ما پژوهشگران، این تحلیل طبیعی به ذهن می‌رسد که ایران این پیشنهاد را رد کرده است. به گفته بهشتی‌پور البته، یک نکته مهم دیگر جزییات مذاکرات هسته‌ای است. اینکه طرفین به چه چیزهایی قائل هستند، اهمیت دارد. رسانه‌های غربی مدعی‌اند که ایران حاضر شده برای یک دوره محدود، غنی‌سازی اورانیوم را صرفا برای تأمین نیازهای داخلی‌ خود انجام دهد و در بلندمدت، نیازهای غنی‌سازی خود را از طریق یک کنسرسیوم بین‌المللی تأمین کند. اگر این روایت درست باشد، روشن است که چنین طرحی از سوی ایران رد خواهد شد و بعید است که مورد پذیرش قرار بگیرد. این کارشناس مسائل سیاست خارجی در ادامه خاطرنشان کرد: پیش‌تر نیز طرحی مطرح بود که ایران، عربستان، امارات و امریکا در قالب یک کنسرسیوم، در داخل ایران سرمایه‌گذاری کنند و محصول غنی‌سازی‌شده به‌طور مشترک در اختیار امارات و عربستان قرار بگیرد. در این چارچوب، قرار بود دانش فنی نیز در اختیار امارات و عربستان قرار بگیرد؛ چرا که کشورهای غربی حاضر به ارائه مستقیم چنین فناوری‌ای به آنها نیستند و همین مساله انگیزه‌ای برای مشارکت این کشورها در طرح ایران ایجاد می‌کرد.
بازار
به گفته بهشتی‌پور اما در بازه زمانی مساله تغییر کرد و ناگهان این طرح به شکل دیگری ارائه شد؛ به‌گونه‌ای که ادعا شد غنی‌سازی در خاک ایران انجام نشود. در این زمینه پیش‌تر نیز گفته‌ام که در چنین طرح‌هایی، موضوعات مهمی چون محل استفاده از محصول نهایی، نحوه تأمین منابع، و شکل مشارکت، همگی موضوعاتی هستند که باید در باب آن رایزنی انجام شود. اما اصلِ ادعایی درباره اینکه غنی‌سازی نباید در داخل ایران انجام شود، موضعی است که به‌شدت بعید است از سوی ایران پذیرفته شود. بنابراین اگر بازیگری چنین طرحی را مطرح می‌کند، در واقع می‌خواهد مذاکرات به نتیجه نرسد. بهشتی‌پور در پاسخ به دیگر پرسش« اعتماد» در باب مطرح شدن ادعاهای جدیدی در رابطه با مسائل دفاعی کشورمان با هدف تاثیرگذاری بر مذاکرات ایران و امریکا تاکید کرد: اولا این موضوع جدیدی نیست. پیشتر برخی بازیگران تلاش داشتند انفجار در بندر شهید رجایی را نیز به این قبیل ادعاها ربط بدهند. آنها مدعی بودند که دلیل انفجار، وجود سوخت جامد برای تولید موشک‌های ایرانی بوده است. این ادعا با واکنش رسمی مقامات مواجه شد و توضیح داده شد که اساسا واردات و سوخت‌گیری نظامی از طریق بندر شهید رجایی انجام نمی‌شود و اساسا واردات ادوات نظامی ایران از مسیر دیگری محقق می‌گردد. این پژوهشگر روابط بین‌الملل در ادامه به «اعتماد» گفت: نکته دوم این است که موشک‌ها انواع مختلفی دارند و طبیعتا سوخت‌های متنوعی نیز برای آنها استفاده می‌شود. یکی از مهم‌ترین انواع سوخت، سوخت جامد است. این نوع سوخت می‌تواند در حجم کم، نیروی پروازی زیادی ایجاد کند و برد موشک‌ها را افزایش بدهد. مزیت دیگر آن نسبت به سوخت مایع این است که در سوخت مایع، بخش عمده‌ای از موشک باید به مخزن سوخت اختصاص یابد و به همین دلیل حجم کلاهک انفجاری کاهش می‌یابد. اما با سوخت جامد، این مشکل وجود ندارد و موشک می‌تواند با سوخت کمتر، کلاهک بزرگ‌تری را حمل کند. بهشتی‌پور در ادامه گفت‌وگویش با« اعتماد» خاطرنشان کرد: نکته سوم این است که ایران در تولید سوخت موشک‌ها و بسیاری از بخش‌های مرتبط با آن، به خودکفایی رسیده است. البته برخی مواد اولیه لازم برای تولید سوخت، همچنان وارد می‌شود. اما این بدان معنا نیست که تمام سوخت‌ها وارداتی هستند، بلکه صرفا برخی مواد اولیه وارد می‌شوند و فرآیند اصلی تولید در داخل کشور انجام می‌گیرد. این کارشناس مسائل سیاست خارجی در پایان تاکید کرد: این موضوع اساسا ارتباطی به مذاکرات هسته‌ای ندارد. در مذاکرات هسته‌ای، محور گفت‌وگوها موضوع هسته‌ای است، نه مساله موشکی. بنابراین چنین ادعاهایی نمی‌تواند تأثیری بر روند مذاکرات بگذارد. به باور این پژوهشگر مسائل بین‌الملل اینکه چین به ایران سوخت یا مواد اولیه می‌دهد، موضوعی دفاعی است و به هیچ کشور دیگری ارتباط ندارد. ایران در موضع دفاعی قرار دارد و تصمیمات مربوط به توان دفاعی‌اش، جزو حیطه اختیارات حاکمیتی‌اش محسوب می‌شود. بنابراین طرح این موضوعات در آستانه دور جدید مذاکرات که گفته می‌شود امروز یا فردا برگزار خواهد شد نشان می‌دهد که هدف، فضاسازی روانی و تلاش برای ایجاد اخلال در روند مذاکرات است.