بزرگنمايي:

پیام سپاهان - فرهیختگان /متن پیش رو در فرهیختگان منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
از محتوای پیشنهاد جدید ویتکاف، جز گمانه‌زنی رسانه‌ها «به نقل از منابع آگاه» فعلا جزئیات دیگری بیرون نیامده است. روز گذشته بعد از آنکه عباس عراقچی در پیامی در ایکس خبر از سفر کوتاه وزیر خارجه عمان به تهران برای ارائه کلیات پیشنهاد آمریکا داد، رسانه‌های آمریکایی گمانه‌زنی‌هایی در مورد محتوای پیشنهاد ارائه‌شده منتشر کردند. گفته می‌شود‌ پیشنهادی که ویتکاف ارائه کرده برمبنای طرح ابتکاری است که عمان مطرح کرده و آمریکا نیز آن را پذیرفته است. پیشنهاد ویتکاف در شرایطی ارائه می‌شود که هنوز زمان دقیقی برای شروع دور جدید مذاکرات، مشخص نشده است و به‌نظر می‌رسد با شرط پذیرش کلیت پیشنهاد آمریکا توسط ایران، دور ششم مذاکرات با تمرکز بر بررسی جزئی‌تر پیشنهاد تازه آمریکایی‌ها برگزار خواهد شد، البته رسانه‌های آمریکایی به این موضوع هم اشاره کردند که پیشنهاد ارائه شده برای یک توافق اولیه طراحی شده است. همزمانی ارسال این پیام با گزارش تند آژانس علیه فعالیت هسته‌ای ایران، این گمانه را تقویت می‌کند که آمریکایی‌ها با استفاده از تمام ابزارهای فشار می‌خواهند ایران را وادار به پذیرش پیشنهاد خود کنند.
فشار پیش از پیشنهاد
روز شنبه رسانه‌های آمریکایی بخشی از محتوای گزارش محرمانه آژانس را منتشر کردند، گزارشی که عملا ایران را در فاصله‌‌ یک‌قدمی «اقدام فنی» برای ساخت سلاح هسته‌ای‌ قرار می‌داد؛ و همزمان خبر تنظیم و تدوین پیمان‌نامه‌ای برای محکوم کردن ایران به نقض تعهدات پادمانی‌ منتشر شد. در میانه این فضاسازی‌ها و تهدیدهای مطرح شده در مورد ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت، عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران در پیامی در شبکه ایکس خبر از سفر کوتاه وزیر خارجه عمان به تهران داد و نوشت: «برادر عزیزم، وزیر محترم امور خارجه عمان، امروز سفر کوتاهی به تهران داشت تا بخش‌هایی از پیشنهاد آمریکا را ارائه دهد که به طور مناسب و مطابق با اصول، منافع ملی و حقوق مردم ایران به آن پاسخ داده خواهد شد.» همزمانی ارسال پیشنهاد آمریکا با پیام‌ها و مواضع تهدید‌آمیز آمریکایی‌ها این گمانه را تقویت می‌کرد که مثل همیشه گزارش‌های آژانس و روی میز گذاشتن تهدید فعال‌سازی مکانیسم ماشه، به مثابه ابزار فشاری از طرف آمریکایی‌ها با نقش‌آفرینی اروپایی‌ها به کار گرفته شده تا آمریکا زودتر به یک توافق در مورد برنامه هسته‌ای ایران برسد.
گمانه‌‌‌ها در مورد پیشنهاد آمریکا چه می‌گویند؟
تا الان مقامات رسمی اظهارنظری در مورد محتوای پیشنهاد ارائه‌شده از جانب آمریکا‌ نداشتند، حتی طرفین آمریکایی‌ هم از مطرح کردن مواضع رسمی در مورد محتوای پیشنهاد ایران اجتناب کرده‌اند و سخنگوی کاخ سفید‌ هم در همین زمینه، اعلام کرد: «به دلیل آنکه‌ مذاکرات واشنگتن و تهران هنوز در جریان است، جزئیات این پیشنهاد در اختیار رسانه‌ها قرار نخواهد گرفت.» با این حال برخی رسانه‌ها گمانه‌زنی‌هایی را به نقل از منابع آگاه مطرح کردند که چند احتمال را مطرح می‌کند؛ نکته اول آنکه یا برخلاف آنچه کاخ سفید اعلام کرده، آمریکایی‌ها بخشی از محتوای پیشنهاد را در اختیار رسانه‌ها قرار دادند یا آنچه تاکنون مطرح شده، صرفا گمانه‌زنی‌ است و محل اعتنای جدی نیست. البته گزاره سومی هم محتمل است که آمریکایی‌ها با هدف دستکاری افکار عمومی ایران، این اخبار را منتشر کردند. برای مثال آکسیوس در بخشی از گزارشی در مورد پیشنهاد ارائه‌شده آمریکا به نقل از یک منبع آگاه نوشته: «یکی از ایده‌هایی که توسط عمان مطرح و توسط آمریکا‌ پذیرفته شد، ایجاد یک کنسرسیوم منطقه‌ای است که اورانیوم را برای اهداف هسته‌ای غیرنظامی، تحت نظارت آژانس و ایالات متحده، غنی‌سازی کند.» درواقع آکسیوس مدعی شده که پیشنهاد تشکیل کنسرسیوم مشترک با آمریکا، محتوای پیشنهاد ارائه‌شده به ایران است، این رسانه در ادامه هم مدعی شده آمریکا به دنبال آن است که «تشکیل کنسرسیوم مشترک در محلی خارج از ایران اتفاق بیفتد.» موضوع دیگری هم که راوید خبرنگار این رسانه به عنوان یکی از ایده‌های مطرح‌شده آمریکا‌ ارائه کرده این است که «آمریکا حق غنی‌سازی اورانیوم ایران را به رسمیت بشناسد، مشروط به اینکه‌ ایران غنی‌سازی اورانیوم خود را به طور کامل متوقف کند.» روزنامه نیویورک‌تایمز هم در بخشی از گزارش خود همین پیشنهاد را مطرح کرده و نوشته: «پیشنهاد آمریکا، توقف غنی‌سازی در ایران و تشکیل ائتلافی، برای غنی‌سازی مشترک ایران، عربستان و امارات است.»
تناقض‌گویی‌های زنجیره‌ای در مورد پیشنهاد ویتکاف
اگر آنچه آکسیوس ادعا کرده به واقعیت نزدیک و آمریکا پیشنهادهای عمان را پذیرفته باشد، ابتکار ارائه‌شده به دور پنجم مذاکرات برمی‌‌گردد، موضوعی که وزیر خارجه ایران به آن اشاره کرد و گفت: «وزیر امور خارجه عمان در این دور تلاش کرد‌ راهکارهایی را برای رفع موانع موجود و دستیابی به پیشرفت ارائه کند و روی ایده‌های مختلفی بحث شد.» عراقچی در ادامه هم تاکید کرد: «پیشنهادهایی ارائه شد که قرار شد بررسی‌های کارشناسی بیشتر از سوی دوطرف روی آن انجام و پاسخ‌ها ارائه شود.» به‌نظر می‌رسد آمریکایی‌ها در چهارچوب پیشنهادهای عمان، بعد از دور پنجم مذاکرات، متن بیانیه پیشنهادی را به ایران ارسال کردند. بعد از ارسال پیشنهاد آمریکا، سخنگوی کاخ سفید در نشست خبری، مدعی شد: «ویتکاف، پیشنهادی دقیق و قابل قبول‌ برای ایران ارسال کرده و به نفع آنهاست که این پیشنهاد را بپذیرند.» و گفت آمریکا در این پیشنهاد خواستار توقف همه فعالیت‌های هسته‌ای ایران شده است. اظهارنظر سخنگوی کاخ سفید در کنار فضاسازی‌‌ها و گزارش سیاسی آژانس، علیه فعالیت هسته‌ای ایران، اهرم فشاری برای بالا بردن هزینه مخالفت‌های احتمالی ایران با این پیشنهاد است. در مورد محتوای این پیشنهاد، چند سوال و ابهام وجود دارد، از جمله اینکه اگر بنا‌بر ادعای سخنگوی کاخ سفید پیشنهاد ارائه‌شده برای ایران، «دقیق» و «قابل قبول» است، استفاده از تمام ابزارهای فشار علیه ایران به چه منظوری صورت می‌گیرد. نکته دیگر آنکه اگر قرار است در این توافق غنی‌سازی ایران به طور کامل تعلیق شود، درواقع کدام بخش از این توافق به نفع ایران و قابل قبول است؟
آمریکا هم تعلیق می‌خواهد‌ هم ادامۀ غنی‌سازی؟
تاکنون آنچه در رسانه‌ها در مورد محتوای پیشنهاد آمریکا مطرح شده، حاوی تناقضاتی است. یکی از پیشنهاداتی که به طور جدی مطرح شده، تشکیل کنسرسیوم مشترک منطقه‌ای است که برمبنای آنچه نیویورک‌تایمز منتشر کرده، تشکیل ائتلافی برای غنی‌سازی مشترک ایران، عربستان و امارات است. از طرف دیگر گفته می‌شود پیشنهاد مطرح‌شده از تعطیلی غنی‌سازی در ایران گفته است اما در عین حال حق غنی‌سازی اورانیوم ایران را به رسمیت خواهد شناخت. سوال اصلی این است که اگر آمریکا قرار است حق غنی‌سازی ایران را به رسمیت بشناسد آن وقت چرا به دنبال تعلیق غنی‌سازی ایران است؟ در سمت دیگر هم تشکیل کنسرسیوم مشترک با تعلیق غنی‌سازی ایران همخوانی ندارد. به‌نظر می‌رسد برمبنای همان پیشنهاد ابتدایی است که آمریکایی‌ها در مورد تشکیل کنسرسیوم مشترک و ادامه غنی‌سازی تنها در همین چهارچوب، مطرح کردند. در واقع به‌نظر می‌رسد پیشنهاد ارائه شده براین محتوا اصرار دارد که برنامه غنی‌سازی در خاک ایران، تعلیق پیدا کند و تنها در قالب کنسرسیومی مشترک آن هم در جایی خارج از خاک ایران، ادامه پیدا کند. با این حال هنوز مقامات ایران، اظهارنظری در مورد محتوای پیشنهاد ارائه‌شده و پاسخ احتمالی ایران ارائه نکرده‌اند، اما گزاره محتمل آن است که آمریکایی‌ها به دنبال آن هستند که پیش از ماه اکتبر یعنی موعد فعال‌سازی مکانیسم ماشه، سرنوشت توافق با ایران را مشخص تعیین کنند.
بازار