پیام سپاهان

آخرين مطالب

«حیدربابایه سلام» شاهکار‌ شهریار در ادبیات ترکی فرهنگی

«حیدربابایه سلام» شاهکار‌ شهریار در ادبیات ترکی
  بزرگنمايي:

پیام سپاهان - باشگاه خبرنگاران / سید محمدحسین بهجت‌تبریزی فرزند میرآقا خشگنابی، متخلص به « شهریار » یکی از شاعران دورهٔ معاصر بود.
استاد شهریار بعداز داستان نافرجام عشقی اش و خاطرهٔ پارک بهجت آبادِ تهران و خوابی‌که براین مبنا می‌بیند، نام‌خانوادگی‌اش را از «خشگنابی» به «بهجت‌تبریزی» تغییر می‌دهد.
استاد شهریار در خواب مشاهده می‌کند که فردی که او را دوست دارد غفلتاً در استخر پارک بهجت‌آباد می‌افتد و شهریار هم به‌دنبالش به زیر آب می‌رود؛ ولی اثری از یار نمی‌یابد و در قعرِ استخر، سنگی به‌دستش می‌افتد و زمانی‌که سنگ را بیرون می‌آورد مانند گوهر درخشانی دنیا را همچون آفتاب، روشن می‌کند و می‌شنود که از اطراف می‌گویند: «گوهر شب‌چراغ را یافته‌است.» و این‌گونه تعبیر می‌کند که این «گوهر شب‌چراغ» مرا از عشق مجازی به عشق حقیقی می‌رساند. 
استاد شهریار، یکی‌از نامدارترین و تأثیرگذارترین شاعران ایرانی است که شعر‌هایی مانند «علی‌ای همای رحمت»، «حالا چرا؟»، «هذیان دل» و منظومهٔ ترکیِ «حیدربابایه سلام» از معروف‌ترین آثارش در میان دوست‌داران و مخاطبانش هستند و در واقع می‌توان گفت که منظومهٔ «حیدربابایه سلام» از شاهکار‌های ادبیات منظومِ ترکی در ایران و جهان به‌شمار می‌آید که به چندین زبان در دنیا ترجمه شده‌است.
شراره خشگنابی، برادرزادهٔ استاد شهریار با بیان خاطره‌ای از او، بیان کرد: زمانی‌که هنرجوی نقاشی و خوشنویسی بودم، استاد شهریار خطاب به‌من فرمودند: «برای هنرمندشدن در هر هنری باید دوره آکادمیک آن هنر را بگذرانی، شاگردی کنی و به‌خوبی بیاموزی و ماهر شوی؛ اما بعد‌از آن، باید با استفاده از آموخته‌هایت، سبک خودت راخلق کنی؛ مثلاً بعد‌از این‌که تکنیک‌های طراحی و نقاشی را به‌خوبی آموختی، اگر قصد طراحیِ سیبی را داری یا حتی بتوانی چهرهٔ من را به‌زیبایی بکِشی، کار خاصی نکرده‌ای؛ چون نقاش ازل (خداوند) من و همهٔ مخلوقاتش را به‌زیبایی نقاشی کرده‌است، آن‌هم به‌صورت سه‌بعدی و شما فقط با این کار مهارت و توانایی قلمت را به‌رُخ می‌کشی، ولی هنری خلق نمی‌کنی. همان‌طورکه من شاگردیِ حافظ و سعدی را کردم و بعد در شعرهایم به استقبال غزل‌های حافظ و شعر‌های سعدی رفتم، ولی از آن‌ها گذر کردم و مکتب خودم [مکتب شهریار] را ابداع کردم و اگرچه شعر نیمایی نوشتم، اما به سبک خودم نوشتم که در شعر «ای‌وای مادرم» یا شعرِ «پیام به انیشتین» کاملاً مشخص است که سبکم، معرف و امضای من است، اینجاست که تفاوت شاعر و هنرمندِ واقعی، از بقیه دیده می‌شود.»
برادرزادهٔ استاد شهریار دربارهٔ ترجمه منظومهٔ ترکیِ «حیدربابایه سلام» گفت: منظومهٔ «حیدربابایه سلام» سرودهٔ استاد شهریار، به چندین زبان دنیا ترجمه شده‌است و به‌ زبان فارسی نیز، چه‌ به‌صورت منثور و چه‌ به‌صورت منظوم ترجمه‌هایی صورت گرفته‌است؛ بااینکه برای همهٔ این ترجمه‌ها بسیار احترام قائلم؛ اما باید بپذیریم که احساس، ترجمه‌شدنی نیست، این مسئله، هرگونه متنِ ادبی را شامل می‌شود؛ البته دربارهٔ منظومهٔ حیدربابایه سلام و چند شعر دیگرِ ترکیِ استادشهریار، ترجمه‌ای وجود دارد که می‌توان گفت، این ترجمه به احساسِ زبان اصلی‌اش، نزدیک‌تر است و آن ترجمهٔ زیبا و حتی منظومِ آقای «مهندس حسن شادبه» است. 
ایشان ادیبی اصفهانی هستند و فقط به‌خاطر عشق به استادشهریار و علاقه به‌زبان ترکی، این زبان را به‌خوبی می‌آموزند و منظومهٔ حیدربابایه سلام و چند شعر دیگر از استاد شهریار را به‌زیبایی ترجمه می‌کنند که البته تأکید می‌کنم، احساسش به زبان اصلی نزدیک‌تراست؛ ولی نه صددرصد!
شراره خشگنابی تصریح کرد: اگر بخواهم دربارهٔ منظومهٔ حیدربابایه سلام، صحبتی بکنم، می‌توانم بگویم اگر در خواندن این شعر، به هر زبانی! چه به‌زبان ترکی و چه ترجمه‌ها کمی در روندِ شعر دقت کنیم، متوجهِ ترتیبِ گذر فصل‌ها می‌شویم؛ به‌صورتی‌که بخش آغازین این منظومه با صدای رعدوبرق و صدای آبشار‌ها و صف‌کشیدن دختران روستایی برای دیدن صدای آب و زیباییِ طبیعت، شروع می‌شود که نمایانگرِ فصل بهار است و استاد شهریار هرماه از هر فصلی را به‌ترتیب، آیین‌ها و رسوم آن منطقه را با خاطره‌گویی به‌تصویر می‌کشد و با خاطره‌ای از شخصیت‌های اقوام، معلم و دوستان دوران کودکی‌اش یا هم‌روستایی‌ها از یاد و معرفی آن‌ها غافل نمی‌شود و او در این‌میان آرزو‌ها و غبطه هایش را بیان می‌کند و واقعیت‌های زندگی را نصحیت وار می‌گوید؛ گویا به آیندگان پیام می‌دهد. شهریار با توصیف تصویرگونه و بیان خاطره‌ها، گویا تغییر فصل‌ها و گذر زمان و عمر را گوشزد می‌کند. برای مثال درمورد پاییز و شب یلدا و مراسمش می‌گوید، پس از آن با ننه‌سرما زمستان را بیان می‌کند و سپس با به‌تصویرکشیدنِ خاطره‌های چهارشنبه‌سوری و مراسم شب عید، نوید نوروز و بهاری دیگر را می‌دهد. منظومهٔ شاهکار حیدربابایه‌سلام، با بهار آغاز و با شروع بهاری دیگر به پایان می‌رسد؛ به‌مانندِ عمرمان.
شراره خشگنابی، دربارهٔ خوشنویسیِ شعر‌ها به‌ویژه شعر‌های استاد شهریار گفت: همان‌طور که در اول صحبتم خدمتتان عرض کردم، من قبلاً در خوشنویسی و در رشته‌های دیگر هنری فعالیت داشتم. باید بگویم یکی از مهم‌ترین مسئله‌ها انتخاب شعر از منابع مطمئن است، چه‌برای خوشنویسی، چه برای به‌تصویرکشیدن بخشی از یک‌شعر یا استفاده از شعر‌ها در هنر‌های نمایشی و بقیهٔ فعالیت‌ها. حیف است هنرمندی بر روی شعری کار کند، بی‌نهایت زحمت بکشد و نورچشمش را بگذارد؛ ولی منبع انتخابش، فضای مجازی یا وبگاه‌های اینترنتی باشد یا حتی کتاب‌های نامعتبر. دوستی خوشنویس که البته هنوز شناخته‌شده نیست، زحمت کشیده و بیتی از استاد شهریار را خوشنویسی و تذهیب کرده بودند، اما متأسفانه شعر اشتباه بود. این دوست عزیز به‌جای انتخاب شعر از دیوان شهریار، به وبگاهی در اینترنت بسنده کرده بود و همهٔ زحمت‌ها و زمان‌هایی که صرف کرده بود و نور چشمی که گذاشته بود شوربختانه به‌هدر رفت؛ البته دیوان شهریار که بعد از فوتشان چاپ شده، اشتباه زیاد دارد؛ ولی بسیار کم‌خطاتر از صفحه‌های فضای مجازی و وبگاه‌ها است و اشعاری که در این فضا‌ها به‌جعل منتشر می‌شود، در دیوان شاعران نیست. به‌همین‌دلیل، خواهش می‌کنم از فضای مجازی و وبگاه‌هایی مانند «گنجور» که متأسفانه معتبر هم به‌نظر می‌رسد برای انتخاب اشعار چه فارسی و چه ترکی استفاده نشود. 
برادرزادهٔ استاد شهریار دربارهٔ حساسیتش به درستیِ شعر‌ها و بیان و نگارش صحیح آن‌ها افزود: برخی از افراد می‌گویند: «چرا به‌این مسئله حساس هستید؟» در جواب این عزیزان باید بگویم، من ویراستار و مصحح هستم و طبیعی است که به این موضوع حساس و دقیق باشم، چراکه با واژه‌ها و نشانه‌ها و ... سروکار دارم. بر این باورم که هنرمند خوشنویس یا نقاش یا هر گرایشی که با شعر و متن مربوط است، باید معنی شعر ومفهوم متن را بداند و متوجه صحیح‌بودن شعر یا متنی که انتخاب می‌کند باشد. برای مثال، بیتی از استاد شهریار را می‌گویم: «گروهِ کودکان، سرگشتهٔ چرخ‌وفلک بازی/ من از بازیِ این چرخِ فلک، سر در گریبانم» که «چرخ‌وفلک» در شعر با «چرخِ فلک» در آن، دو موضوع متفاوت‌اند که متأسفانه در جایی دیدم که به‌اشتباه هر دو را چرخ‌وفلک نوشته‌اند. اگر کسی معناو مفهوم شعر را درک کند، متوجه این‌گونه خطا‌ها می‌شود.
مهم‌ترین مسئله این‌است که باید دغدغه‌مند باشیم و آثاری صحیح و بی‌نقص و عاری‌از دروغ، برای آیندگان به‌ارث بگذاریم. ما در مقابل آثار هنرمندان و انتقال صحیح شان به آیندگان، بسیار مسئولیم.

لینک کوتاه:
https://www.payamesepahan.ir/Fa/News/775743/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

نشست مشترک سرپرست دفتر مطالعات و پژوهش‌های بنیاد شهید و امور ایثارگران با اساتید دانشگاه تهران

مدرسه‌ای که زنگ یادگیری‌ آن، زنگ تفریح است

زاینده‌رود برای سومین بار طی یک ماه گذشته در اصفهان جاری شد

قیمت روز انواع آهن آلات – دوشنبه 22 اردیبهشت ماه 1404/ چشم انداز مبهم قیمت آهن آلات در فضای مذاکرات

47 زندانی جرایم غیرعمد در اصفهان آزاد شدند

جاری شدن زاینده‌رود برای سومین بار طی یک ماه گذشته

آبیاری باغ ایرانی با قنات «باغ بالا» | مهم‌ترین قنات‌های محله ونک را بشناسید

یکی از کارهای اساسی، پاسخ گویی به سوالات و شبهات حوزه مهدویت است

بدنه هوشمند با نورپردازی RGB؛ Infinix طراحی گوشی‌های گیمینگ را متحول می‌کند

سرمقاله اعتماد/ ایران و امریکا: پایان نیم قرن دشمنی؟

تاکید روزنامه دولت بر لزوم «تغییر ساعت رسمی کشور»

سرمقاله ایران/ سامانه «فواد 128»؛ نسخه اصلاح نظام اداری برپایه نظر مردم

آواز صلح از زبان پوتین

افزایش چشمگیر آمار اصفهانی‌های محبوس در آسانسور

شناسایی معلمان سرآمد، گامی مؤثر در ارتقای منزلت معلمان مدارس غیردولتی اصفهان است / 100 معلم سرآمد استان تجلیل شدند

زمان قطعی برق اصفهان امروز 22 اردیبهشت 1404

زمان قطعی برق اصفهان امروز دوشنبه 22 اردیبهشت (خاموشی برق)

کیفیت هوای کلانشهر اصفهان در وضعیت سالم

مصدومیت 13 زن در سالن آرایشی اصفهان درپی گازگرفتگی + جزییات حادثه

مسمومیت 13 زن در یک سالن آرایشی/ علت چه بود؟

علاقه عراقی‌ها به سعدی و خیام

فاهکومرام به بازی Tekken 8 بازمی‌گردد

رنگ‌بندی جذاب گوشی میان‌رده جدید موتورولا لو رفت

سرمقاله آرمان امروز/ ماحصل دور چهارم مذاکرات

حمله «کیهان» به «هم میهن»: می گویند درباره نام خلیج‌ فارس غیرتی نشویم

چند بار دیگر می‌خواهید خود را درباره آمریکا و اسرائیل گول بزنید؟!

سرمقاله آرمان ملی/ پیشنهاد روشن به آقای عراقچی

آمریکا چه می‌خواهد؟

قمصر خراسان‌رضوی در اردیبهشت/ از گلاب تا «گل‌غلتان»

جشن امضای کتاب «قاسم» برگزار می‌شود

اپل سال 2027 محصولاتی «انقلابی و مهم» رونمایی خواهد کرد؛ ادعای بلومبرگ

سرمقاله هم میهن/ دستاورد‌های نامتوازن

حق غنی‌سازی حداکثری ایران و بحث انحرافی 3/67 درصد

حدود 20 درصد ساخت و سازها در گلپایگان بدون مجوز است

برگزاری دورۀ توانمندسازی معلمان شاهد با محوریت مهارت‌های ارتباطی با نوجوانان

کمربند خورشیدی، گام نوآورانه شهرک علمی و تحقیقاتی در کاهش ناترازی انرژی

تحقق توسعه از مسیر فناوری در قاب اقتصادی استان اصفهان

جشنواره شیخ‌بهایی تزریق امید و اعتماد به فناوران است

گام‌به‌گام با سرمایه‌گذاران؛ نسخه شهرداری اصفهان برای پروژه‌های مشارکتی

اسامی غایبان بزرگ بازی استقلال و سپاهان

هوای سالم اصفهان در 10 منطقه؛ 7 ایستگاه قطع است

سرمقاله دنیای اقتصاد/ معضل قوانین زائد در اقتصاد ملی

سرمقاله سازندگی/ گامی به سوی عدالت واقعی

مناسبت روز/ دوشنبه، 22 اردیبهشت‌ماه

تمام ظرفیت استان در خدمت نخبگان با گام متفاوت استاندار اصفهان

تعیین تکلیف جانمایی پارک لجستیک کشاورزی

تحول‌ در حوزه سلامت و پزشکی با استفاده از بند (خ) ماده 20

استانداردسازی 9 آسانسور پل‌های عابر مکانیزه شهرداری اصفهان

بهار ایرانی در نمایشگاه اصفهان، تجربه ای بی نظیر از عطر گل تا سنت اقوام

زلزله در اصفهان؛ پاتریس کارترون و مدیرعامل سپاهان در آستانه برکناری!