پیام سپاهان

آخرين مطالب

نوروز به روایت مستوفی؛ از سبزی‌پلو شب عید تا هفت‌سین مقالات

نوروز به روایت مستوفی؛ از سبزی‌پلو شب عید تا هفت‌سین
  بزرگنمايي:

پیام سپاهان - عبدالله مستوفی (1329 - 1257 ه. ش) از رجال دوره قاجار در کتاب «شرح زندگانی من/ تاریخ اجتماعى و ادارى دوره­ قاجار» تصویری روشن و گویا از برگزاری آیین نوروز در آن روزگار ارائه داده است. آنچه می‌خوانید بخش‌هایی از کتاب مستطاب اوست.
به گزارش دنیای اقتصاد، «از ملل زنده و مرده عالم فقط نیاکان ما بوده‌اند که به این نکته طبیعی خلقت برخورده، نوروز را که واقعا روز نو و تازگی زندگی مخلوقات جاندار و بی‌جان زمین است، عید ملی خود قرار داده‌اند.
  بی‌جهت نیست که مرور ازمنه و دهور و تغییرات سیاسی و مذهبی و اجتماعی که در نزد سایر ملل عید‌های سابق را از بین برده و اعیاد جدیدی به جای آن برقرار کرده، در عید ملی ما نتوانسته است تغییری بدهد. تاریخ جهان پیر از عهده تعیین تاریخی که این عید در نزد ایرانیان برقرار شده، عاجز است و ایرانیان امروز مثل ایرانی‌های چندهزار سال قبل و حتی آرین‌های قبل‌تر از آنها، روز اول فروردین را که نخستین روز اعتدال بهاری و یکسان شدن شب و روز و پیرایه‌بندی و خودآرایی نیم کره شمالی زمین است، عید می‌گیرند.
از اوایل اسفند، در بازارها، مخصوصا دکان‌های پارچه‌فروشی و کفش و کلاهدوزی ازدحام می‌شد. هرکس به قدر توانایی خود به فکر لباس عید برای افراد خانواده خود بود. خیاط‌ها منتهی تا نیمه اسفند کار تازه قبول می‌کردند. از بیستم اسفند به بعد پاره‌ای از دکان‌دار‌ها که سروکار مستقیم با عید داشتند، دکان‌های خود را تزئین می‌کردند. بقال‌ها طبق‌های معلق از سنجد ساخته و دسته‌های شمع پیهی که با جوهر سبز و قرمز روی آن‌ها را نقش و نگار انداخته بودند، به سر تا سر پیشانی دکان خود می‌آویختند. کپه‌های فرسوده سال قبل را نو و سرطاس‌های برنجی پشت آن‌ها را براق و از انواع حبوبات مملو می‌کردند و در فاصله هر کپه، کاغذ سبز و آبی و زرد و سفید لوله کرده می‌گذاشتند. روی خیک‌های روغن که نصف جلد آن را پاره و روغن آن را نمایان کرده بودند، نقش و نگار بی‌رنگ انداخته، در بعضی گوشه‌های آن زرورق می‌چسباندند. از قالب‌های صابون زرورق زده، هرم کوچکی ساخته و روی آن دسته گل مصنوعی کاغذی نصب می‌نمودند.»
آذین‌بندی آجیل‌فروشی‌ها و قنادی‌ها «آجیل‌فروشی‌ها با طبق‌های بزرگ و کوچک [مملو]از فندق و بادام و پسته و تخمه هندوانه و تخمه کدو، پیشانی دکان و با مخروطی‌هایی که از انواع آجیل به هم چسبیده ساخته بودند، جلو دکان را زینت می‌دادند. میوه‌فروشی‌ها گذشته از آرایش دکان با میوه‌های الوان، پیاز نرگس و سنبل در گلدان‌های شیشه‌ای سبز کرده، همچو انگاره می‌گرفتند که در حدود شب عید گل‌های اولیه آن‌ها به بار آید... سبزی‌فروشی‌ها حاجتی به تزئین خارجی نداشتند، همین‌قدر که سبزی‌های خود را مرتب می‌چیدند و از پیازچه و ترب سفید که ریشه آن‌ها را بیرون می‌گذاشتند، گل‌های سفیدی احداث می‌کردند، دکان آن‌ها مزین می‌شد.»
«مفصل‌تر از همه، آذین‌بندی دکان‌های قنادی بود، زیرا سروکار این دکان‌ها با عید نوروز بیشتر از سایرین است. در جلوی دکان، دو اصله تیر سر و ته یکی که روی آن را با کاغذ الوان نقش و نگار انداخته بودند، به دو جرز طرفین دکان تکیه داده سر آن‌ها را به هم نزدیک و جناقی در جبهه دکان احداث می‌کردند. بعد از کله قند که در ته آن نارنج و بعد از آن شیشه میمندی آب لیمو و آخر همه شیشه گلاب که به آن‌ها زرورق زده بودند، رشته‌هایی ترتیب می‌دادند و آن‌ها را، تنگ درز، به این جناقی می‌آویختند. سپر و شمشیری از نبات می‌ریختند و دو طرف جناقی به جبهه دکان نصب می‌کردند. در جلوی دکان از گچ مخروط‌های سرزده‌ای (بدون سر) می‌ساختند و دوره آن‌ها را اقسام شیرینی می‌چیدند و روی سرزده مخروط، جار‌های چند شاخه می‌گذاشتند. پرده‌های نقاشی جنگ رستم و اسفندیار و رستم و دیو سپید در بالای جبهه نصب بود. بالای این پرده‌های نقاشی به چوب‌بندی نزدیک سقف، چلچراغ‌هایی هم آویخته می‌شد و تزیینات را کامل می‌کرد.»
از سبزی‌پلو شب عید تا سفره هفت‌سین «خوردن سبزی پلو در شب قبل از عید نوروز که عوام آن روز و شب را به سیاق روز قبل از عید قربان عرفه می‌نامند، مرسوم بود و استحباب وقتی کامل می‌شد که به این سبزی پلو، ماهی هم ضمیمه باشد.»
ترک دید و بازدید ممنوع! «همه به دیدن همدیگر می‌رفتند، حیثیت اجتماعی اشخاص تکلیف را معین کرده بود محترمین تا سه روز در خانه می‌نشستند و بعد از سه روز به بازدید می‌رفتند. برعکس اشخاص نسبتا پایین‌تر که در سه روز اول دیدن می‌کردند، بعد از آن برای دریافت بازدید، در خانه می‌نشستند و در هر حال تا روز سیزده دید و بازدید عید به موقع بود. اگر کسی برحسب تصادف به خانه‌ای وارد می‌شد که صاحب‌خانه حضور نداشت، حکما قائم مقامی از طرف او نشسته و از واردین پذیرایی می‌کرد و وقتی صاحب‌خانه می‌آمد، گزارش می‌داد که بازدید آن‌ها فراموش نشود. همه باید وارد مجلس شوند و شیرینی و شربت بخورند.»
«مسافرت در گردش عید که دوره مشروطه وسیله فرار از تکلفات عید شده بود، در این‌وقت هیچ مرسوم نبود و مردم سعی می‌کردند که اگر سفری هم در پیش دارند، طوری ترتیب آن را بدهند که بعد از برگزار شدن ایام عید یا قبل از آن صورت گیرد. عذرخواهی از پذیرایی عید به بهانه خستگی از کار‌ها که بعد از مشروطه معمول شده است، هیچ رسم نبود. گذاشتن کارت و فرستادن نامه و کارت تبریک را مردم بلد نبودند. همگی شخصا از هم دیدن می‌کردند و این کار را یکی از وظایف اجتماعی خود می‌دانستند و ترک آن را به هیچ بهانه و عنوانی جایز نمی‌شمردند. سیزده روز عید کلیه کار‌ها و ادارات دولتی تعطیل بود.»
  

لینک کوتاه:
https://www.payamesepahan.ir/Fa/News/515196/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

دهکده پهنه غرب بهار ایران ، با استقبال شهروندان و مسافران قرار گرفته است

بازی Elden Ring رکورد تازه‌ای ثبت کرد

جزئیات مصوبه جدید کمیسیون ماده 5 برای محله کن

بارشی در محورهای اصفهان گزارش نشده است

اسکان حدود 700 هزار مسافر در شهر اصفهان

درج اوراق مشارکت شهرداری اصفهان در بازار بدهی بورس و بورس تهران

جمعیت هلال احمر اصفهان 165 عملیات امداد و نجات انجام داد

اعزام 350 مُبلغ از کاشان به مناطق محروم در ماه مبارک رمضان

اجرای چهار رویداد ویژه تفریحی؛ ظرفیتی برای ایجاد شور و انگیزه

مازندران، اصفهان و فارس رکورددار عملیات امداد و نجات نوروز امسال

اجرای چهار رویداد ویژه تفریحی اصفهان؛ ظرفیتی برای ایجاد شور و انگیزه

ترجمه فارسی نسخه کامل «همه تنها می‌میرند» چاپ شد

برج آزادی خاموش شد

آبیاری هوشمند فضای سبز در منطقه 14

اعلام آخرین آمار گردشگران نوروزی در کهگیلویه و بویراحمد

ارتقای دانشکده نفت‌و‌گاز گچساران به دانشگاه صنعتی

کسبه کاشان از عرضه مرغ خودداری نکنند / زولبیا درجه 2 نداریم

اجرای 20 کیلومتر ریسه ماه و فانوس در خیابان ولیعصر (عج)/ 100 المان ماه اسماء‌الحسنی در پایتخت نصب شد

بازسازی مجموعه ورزشی رفاه کارگران راوند کاشان

رشد 50 درصدی ساخت مسکن در پایتخت

احیا و مرمت آثار تاریخی اصفهان در اولویت امور قرار گیرد

دعای زیبای سعدی به روایت سروش صحت

یکی از نخستین ماوس‌های کامپیوتری تاریخ با قیمتی سرسام‌آور فروخته شد

فصل بنفشه‌چینی در برزک کاشان

ثبت ششمین روز هوای سالم در اصفهان

نرخ تاکسی کاشان در سال جدید اعلام شد

واژگونی خودرو در اردستان، 4 کشته و زخمی بر جای گذاشت

کاشت 12 هزار گل میمون و اطلسی رنگارنگ در گلجای‌های منطقه14

امکان بازدید عمومی از سراسرنمای مقاومت شهید سلیمانی

جابجایی درختان در حجم بالا بر اساس اخذ رای ماده 7 از طریق متخصصان

لوبیاپلو را مجلسی درست کنید

هشدار هواشناسی با آغاز فعالیت سامانه بارشی

میدان نقش جهان، مقصد نخست گردشگری مسافران نوروزی در اصفهان

جابه‌جایی مسافر در استان ایلام 69 درصد افزایش یافت

پلمب یک مرغ فروشی در کلاردشت

اجرای رویداد زورخانه‌گردی در ماه رمضان با عنوان هم‌گود

آزادی سه زندانی نیازمند اصفهانی در سال جدید

تولید بیش از 3 میلیارد کیلووات‌ساعت برق در نیروگاه اصفهان

فعالیت حدود 600 آتش‌نشان برای حفظ ایمنی شهر/ اسکان بیش از 611 هزار مسافر در اصفهان

افزایش بیش از 40 درصدی مراجعه اصفهانی‌ها به مراکز معاینه فنی خودرو

میزبانی از روزه‌داران در «شهر امید»

یک جامعه شناس: برای آینده و ثبات این جامعه نگرانم

صید ماهیان استخوانی تا 15 فروردین ادامه دارد

وضعیت ترافیک در جاده‌های گیلان، عادی و روان است

جمعیت هلال احمر اصفهان 165 عملیات امداد و نجات انجام داده است

10 نفر در جاده‌های استان کرمان جان‌باختند

نکاتی مهم برای حفظ سلامتی در ماه مبارک رمضان

نوشتن این قصه‌ها چون سلوکی عارفانه بود

این بازی کارت گرافیک شما را منفجر می‌کند!

دومین نمایشگاه صنایع دستی، مشاغل خانگی و سوغات اصفهان برپاشد