پیام سپاهان

آخرين مطالب

نوروز به روایت مستوفی؛ از سبزی‌پلو شب عید تا هفت‌سین مقالات

نوروز به روایت مستوفی؛ از سبزی‌پلو شب عید تا هفت‌سین
  بزرگنمايي:

پیام سپاهان - عبدالله مستوفی (1329 - 1257 ه. ش) از رجال دوره قاجار در کتاب «شرح زندگانی من/ تاریخ اجتماعى و ادارى دوره­ قاجار» تصویری روشن و گویا از برگزاری آیین نوروز در آن روزگار ارائه داده است. آنچه می‌خوانید بخش‌هایی از کتاب مستطاب اوست.
به گزارش دنیای اقتصاد، «از ملل زنده و مرده عالم فقط نیاکان ما بوده‌اند که به این نکته طبیعی خلقت برخورده، نوروز را که واقعا روز نو و تازگی زندگی مخلوقات جاندار و بی‌جان زمین است، عید ملی خود قرار داده‌اند.
  بی‌جهت نیست که مرور ازمنه و دهور و تغییرات سیاسی و مذهبی و اجتماعی که در نزد سایر ملل عید‌های سابق را از بین برده و اعیاد جدیدی به جای آن برقرار کرده، در عید ملی ما نتوانسته است تغییری بدهد. تاریخ جهان پیر از عهده تعیین تاریخی که این عید در نزد ایرانیان برقرار شده، عاجز است و ایرانیان امروز مثل ایرانی‌های چندهزار سال قبل و حتی آرین‌های قبل‌تر از آنها، روز اول فروردین را که نخستین روز اعتدال بهاری و یکسان شدن شب و روز و پیرایه‌بندی و خودآرایی نیم کره شمالی زمین است، عید می‌گیرند.
از اوایل اسفند، در بازارها، مخصوصا دکان‌های پارچه‌فروشی و کفش و کلاهدوزی ازدحام می‌شد. هرکس به قدر توانایی خود به فکر لباس عید برای افراد خانواده خود بود. خیاط‌ها منتهی تا نیمه اسفند کار تازه قبول می‌کردند. از بیستم اسفند به بعد پاره‌ای از دکان‌دار‌ها که سروکار مستقیم با عید داشتند، دکان‌های خود را تزئین می‌کردند. بقال‌ها طبق‌های معلق از سنجد ساخته و دسته‌های شمع پیهی که با جوهر سبز و قرمز روی آن‌ها را نقش و نگار انداخته بودند، به سر تا سر پیشانی دکان خود می‌آویختند. کپه‌های فرسوده سال قبل را نو و سرطاس‌های برنجی پشت آن‌ها را براق و از انواع حبوبات مملو می‌کردند و در فاصله هر کپه، کاغذ سبز و آبی و زرد و سفید لوله کرده می‌گذاشتند. روی خیک‌های روغن که نصف جلد آن را پاره و روغن آن را نمایان کرده بودند، نقش و نگار بی‌رنگ انداخته، در بعضی گوشه‌های آن زرورق می‌چسباندند. از قالب‌های صابون زرورق زده، هرم کوچکی ساخته و روی آن دسته گل مصنوعی کاغذی نصب می‌نمودند.»
آذین‌بندی آجیل‌فروشی‌ها و قنادی‌ها «آجیل‌فروشی‌ها با طبق‌های بزرگ و کوچک [مملو]از فندق و بادام و پسته و تخمه هندوانه و تخمه کدو، پیشانی دکان و با مخروطی‌هایی که از انواع آجیل به هم چسبیده ساخته بودند، جلو دکان را زینت می‌دادند. میوه‌فروشی‌ها گذشته از آرایش دکان با میوه‌های الوان، پیاز نرگس و سنبل در گلدان‌های شیشه‌ای سبز کرده، همچو انگاره می‌گرفتند که در حدود شب عید گل‌های اولیه آن‌ها به بار آید... سبزی‌فروشی‌ها حاجتی به تزئین خارجی نداشتند، همین‌قدر که سبزی‌های خود را مرتب می‌چیدند و از پیازچه و ترب سفید که ریشه آن‌ها را بیرون می‌گذاشتند، گل‌های سفیدی احداث می‌کردند، دکان آن‌ها مزین می‌شد.»
«مفصل‌تر از همه، آذین‌بندی دکان‌های قنادی بود، زیرا سروکار این دکان‌ها با عید نوروز بیشتر از سایرین است. در جلوی دکان، دو اصله تیر سر و ته یکی که روی آن را با کاغذ الوان نقش و نگار انداخته بودند، به دو جرز طرفین دکان تکیه داده سر آن‌ها را به هم نزدیک و جناقی در جبهه دکان احداث می‌کردند. بعد از کله قند که در ته آن نارنج و بعد از آن شیشه میمندی آب لیمو و آخر همه شیشه گلاب که به آن‌ها زرورق زده بودند، رشته‌هایی ترتیب می‌دادند و آن‌ها را، تنگ درز، به این جناقی می‌آویختند. سپر و شمشیری از نبات می‌ریختند و دو طرف جناقی به جبهه دکان نصب می‌کردند. در جلوی دکان از گچ مخروط‌های سرزده‌ای (بدون سر) می‌ساختند و دوره آن‌ها را اقسام شیرینی می‌چیدند و روی سرزده مخروط، جار‌های چند شاخه می‌گذاشتند. پرده‌های نقاشی جنگ رستم و اسفندیار و رستم و دیو سپید در بالای جبهه نصب بود. بالای این پرده‌های نقاشی به چوب‌بندی نزدیک سقف، چلچراغ‌هایی هم آویخته می‌شد و تزیینات را کامل می‌کرد.»
از سبزی‌پلو شب عید تا سفره هفت‌سین «خوردن سبزی پلو در شب قبل از عید نوروز که عوام آن روز و شب را به سیاق روز قبل از عید قربان عرفه می‌نامند، مرسوم بود و استحباب وقتی کامل می‌شد که به این سبزی پلو، ماهی هم ضمیمه باشد.»
ترک دید و بازدید ممنوع! «همه به دیدن همدیگر می‌رفتند، حیثیت اجتماعی اشخاص تکلیف را معین کرده بود محترمین تا سه روز در خانه می‌نشستند و بعد از سه روز به بازدید می‌رفتند. برعکس اشخاص نسبتا پایین‌تر که در سه روز اول دیدن می‌کردند، بعد از آن برای دریافت بازدید، در خانه می‌نشستند و در هر حال تا روز سیزده دید و بازدید عید به موقع بود. اگر کسی برحسب تصادف به خانه‌ای وارد می‌شد که صاحب‌خانه حضور نداشت، حکما قائم مقامی از طرف او نشسته و از واردین پذیرایی می‌کرد و وقتی صاحب‌خانه می‌آمد، گزارش می‌داد که بازدید آن‌ها فراموش نشود. همه باید وارد مجلس شوند و شیرینی و شربت بخورند.»
«مسافرت در گردش عید که دوره مشروطه وسیله فرار از تکلفات عید شده بود، در این‌وقت هیچ مرسوم نبود و مردم سعی می‌کردند که اگر سفری هم در پیش دارند، طوری ترتیب آن را بدهند که بعد از برگزار شدن ایام عید یا قبل از آن صورت گیرد. عذرخواهی از پذیرایی عید به بهانه خستگی از کار‌ها که بعد از مشروطه معمول شده است، هیچ رسم نبود. گذاشتن کارت و فرستادن نامه و کارت تبریک را مردم بلد نبودند. همگی شخصا از هم دیدن می‌کردند و این کار را یکی از وظایف اجتماعی خود می‌دانستند و ترک آن را به هیچ بهانه و عنوانی جایز نمی‌شمردند. سیزده روز عید کلیه کار‌ها و ادارات دولتی تعطیل بود.»
  

لینک کوتاه:
https://www.payamesepahan.ir/Fa/News/515196/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

رئیس هیئت کاراته اصفهان: با صوفی همراه نشدم، برکنارم کرد

سهام عدالت؛ اعلام تصمیمات جدید و اخبار مهم برای سهام‌داران

پرسه در میان مازاری‌های شهر یزد

روند تجلی اسلام سیاسی

هشتگ تغییر دامنه نوسان و سخنی چند با فعالان بازار سرمایه

آغاز تولید هسته‌های فناور تخم نوغان اصلاح شده

آیین سنتی «کرده به کوه» کاشان در فهرست میراث ناملموس کشور ثبت شد

لزوم جذب سرمایه‌گذار بخش خصوصی در پروژه‌های شهری همسو با شعار سال

انتقاد نماینده نجف آباد از مصرف برق توسط مردم؛ سه برابر سرانه مردم دنیا برق مصرف می کنیم/ بجای تولید، باید بر مدیریت مصرف تمرکز کنیم

اعلان جنگ سوت‌ها در هفته‌ پایانی لیگ برتر فوتبال ایران؛ بنیادی‌فر و حیدری، سکان‌داران نبرد قهرمانی

رونمایی از زندگی‌نامه شهید قاسم سلیمانی به زبان قزاقی

نشست «دیدار با م. مؤیّد» شاعر پیشکسوت

گلکسی S25 اج چگونه خنک می‌ماند؟ سامسونگ راهکاری هوشمندانه دارد

سرمقاله شرق/ در ناامیدی بسی امید است

سرمقاله جوان/ ضرورت پرورش مجاهد فرهنگی

سرمقاله وطن امروز/ «مرگ خودخواسته» در «بن‌بست خودخواسته»

بزرگترین اردوی دخترانه کشور برگزارمی‌شود؛ازگلستان شهدای اصفهان تاکرمان

یکی از مشکلات جامعه ایمانی در ارتباط با قرآن عدم تدبر است

بیانیه جامعه روحانیت اصفهان به اجلاسیه یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه

حال پلنگ مرکز باز پروری کلاه قاضی خوب نیست

ورود وزیر میراث فرهنگی ،گردشگری و صنایع دستی، سفیر ازبکستان و دبیر کل کشورهای عضو اکو به جزیره کیش

بازرسی سازمان منطقه آزاد کیش از انبارها و کانتینرهای بندرتجاری کیش

پروژۀ مهر تجلی عملیاتی سند تحول بنیادین است

نشر شاهد در خط مقدم ترویج فرهنگ ایثار و شهادت ایستاده است

تصفیه‌خانه تکمیلی شمال شهر اصفهان فردا افتتاح می‌شود

انحراف خودروی پژو با 4 فوتی و مصدوم در مسیر یاسوج_اصفهان

وقتی از ضرورت بازار ابری حرف می‌زنیم از چه می‌گوییم؟

اصفهان، پایتخت گردشگری آسیایی در سال 2025 شد

دعوت به سرمایه‌گذاری در افقی نو از اقتصاد شهری؛ آرامستان‌ها، بستری امن و پایدار برای مشارکت‌های اقتصادی

بی‌توجهی به انتقادها مانع نوآوری است

رونمایی از «تاریخ تحلیلی ورزش‌های باستانی و کشتی پهلوانی»

بازی Borderlands 4 بزرگ‌ترین جهان مجموعه را خواهد داشت

وداع «پ‌ک‌ک» با اسلحه

سرمقاله همشهری/ نویسندگان نیاز به حمایت رسانه دارند

سرمقاله جام جم/ تأثیر مدیریت اجرایی آیت‌ الله رئیسی بر ارتقای حکمرانی

آلودگی هوای اصفهان امروز سه‌ شنبه 23 اردیبهشت 1404 + شاخص کیفی به تفکیک مناطق

توزیع 2 هزار سری جهیزیه بین زوج‌های نیازمند در کهگیلویه و بویراحمد

تندباد و طوفان لحظه‌ای بیشتر مناطق استان اصفهان را در برمی‌گیرد

بیژن حیدری بازهم قاضی پرسپولیس شد؛ بنیادی فر در اصفهان

50 خطای راهبردی در برجام که نباید تکرار شود

سرمقاله ایران/ امکان‌سنجی توافق هسته‌ای ایران و آمریکا

سبقت عراقچی از ترامپ

پارادوکس خانم سخنگو!

سرمقاله کیهان/ گزینه پوچ

شیوه‌نامۀ نقل و انتقال فرهنگیان استان اصفهان برای سال تحصیلی 1405-1404 ابلاغ شد

گرامیداشت شهدای خدمت، تجلی وفاداری به آرمان‌های انقلاب در قم

پویش اهدای خون خانواده در اصفهان اجرا می‌شود

گوشی Xperia 1 VII رونمایی شد؛ پرچمدار تندوتیز و گران‌قیمت سونی

سرمقاله آرمان ملی/ ترامپ؛ سفیر صلح یا جنگ؟

صفحه‌فروشی نشریات زنجیره‌ای در پوشش گزارش اقتصادی