پیام سپاهان

آخرين مطالب

مرز باریک همسایگی و همدستی اقتصادی

مرز باریک همسایگی و همدستی
  بزرگنمايي:

پیام سپاهان - وطن امروز /متن پیش رو در وطن امروز منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
وحیده کریمی| در میانه جنگ تحمیلی 12‌روزه و تحولات پرشتاب امنیتی و ژئوپلیتیکی منطقه، روابط جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان در موقعیتی پیچیده و شکننده قرار گرفته است؛ وضعیتی که بیش از آنکه تحت تأثیر بیانیه‌های دیپلماتیک رسمی باشد، اکنون به‌وضوح در میدان روایت‌ها، شبکه‌های اجتماعی و افکار عمومی شکل می‌گیرد. انتشار گسترده شایعات و گمانه‌زنی‌ها در فضای مجازی مبنی بر نقش غیرمستقیم یا حداقل حمایت باکو از عملیات پهپادی اسرائیل علیه ایران، یک بار دیگر ضرورت بازخوانی ابعاد پنهان و پیدای مناسبات تهران-باکو را در سطح بالای امنیتی برجسته کرده است.
در چنین شرایطی، چالش اصلی نه‌‌صرفا مرز مشترک یا رقابت‌های سنتی در قفقاز جنوبی، بلکه تلاقی ناهمگون سیاست‌های امنیتی، گرایش‌های ایدئولوژیک و وابستگی‌های راهبردی جمهوری آذربایجان با رژیم اسرائیل است؛ بازیگرانی که از منظر تهران، در پی مهار و تضعیف نقش منطقه‌ای ایران هستند. این در حالی است که دولت‌های دو کشور، در بیان رسمی خود، پیوسته بر همکاری و احترام متقابل تأکید دارند، اما زیر پوست این گفتمان دیپلماتیک، سطحی از بی‌اعتمادی مزمن در حال شکل‌گیری مجدد است. افزایش حجم داده‌های غیررسمی، گزارش‌های تأییدنشده از ورود پهپاد از مرزهای شمال‌ غربی و بازگشایی معنادار مرز آستارا در روزهای آغازین درگیری، همه و همه به پرسشی کلیدی دامن می‌زند؛ آیا باکو می‌تواند در بزنگاه‌های حساس منطقه‌ای، خود را از سایه سنگین بازیگران فرامنطقه‌ای رها کند و همچنان در نگاه افکار عمومی ایران، شریک قابل اعتمادی باقی بماند؟
در واقع، آزمون اعتماد تهران و باکو دیگر صرفا در سطح مذاکرات رسمی یا تماس‌های تلفنی میان مقامات تعریف نمی‌شود، بلکه اکنون در میدان باورها، حافظه تاریخی و برداشت‌های نخبگان سیاسی و امنیتی شکل گرفته و آینده این روابط، در گرو پاسخ‌های شفاف به همین پرسش‌های برآمده از دل بحران است.
شکاف‌های پنهان زیر پوست گفت‌وگو
در تماس تلفنی میان مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، و الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان، ایران رسما خواستار راستی‌آزمایی درباره احتمال ورود ریزپرنده‌های مهاجم اسرائیلی از مسیر آذربایجان شد. پزشکیان با یادآوری شهادت فرماندهان نظامی و غیرنظامیان در جریان حملات، بر لزوم پاسخ‌گویی و شفاف‌سازی متحدان منطقه‌ای تأکید کرد. اگرچه علی‌اف در پاسخ، هرگونه استفاده از آسمان یا خاک کشورش برای حمله به ایران را به‌شدت تکذیب کرد و بر تسلط کامل باکو بر فضای سرزمینی خود پای فشرد، اما این اظهارات رسمی نتوانست از موج تردیدهایی که در سطح تحلیلگران و رسانه‌ها شکل گرفته بود، بکاهد. چندی پیش هم جیحون بایراموف، وزیر خارجه آذربایجان، در تماس تلفنی جداگانه با همتای ایرانی‌اش، بر مواضعی مشابه تأکید کرد.
وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان ضمن ابراز تسلیت به مناسبت شهادت جمعی از فرماندهان نظامی ایران، از جمله سردار شهید باقری، همدردی دولت و ملت آذربایجان را با دولت و مردم ایران و خانواده‌های قربانیان ابراز داشت. اوهمچنین تأکید کرد: جمهوری آذربایجان به هیچ عنوان اجازه نخواهد داد از حریم هوایی یا خاک این کشور برای حمله به ایران یا سایر کشورها استفاده شود.‌ وزیر امور خارجه کشورمان نیز حمله مسلحانه رژیم صهیونیستی به ایران را نقض آشکار حاکمیت ملی و زیر پا گذاشتن همه قوانین و مقررات بین‌المللی توصیف کرد و گفت: این اقدامات، صلح و امنیت جهانی را به مخاطره انداخته و ایران در راستای دفاع مشروع از خود پاسخ قاطعی به این تجاوز خواهد داد.
مرز آستارا؛ بازگشایی ناگهانی یا استراتژی پنهان؟
یکی از نقاط کانونی تشدید ظن عمومی، بازگشایی مرز آستارا پس از شش سال در روزهای نخستین جنگ بود. این رویداد، هم‌زمان با شدت‌گرفتن حملات پهپادی به خاک ایران، در نگاه بسیاری از تحلیلگران و کاربران شبکه‌های اجتماعی، نه یک اتفاق صرفا انسانی یا مرزی، بلکه بخشی از یک سناریوی امنیتی پنهان تلقی شد. برخی کاربران فارسی‌زبان با تردید از «باز‌شدن مسیرهای فرار برای عوامل نفوذی» سخن گفتند و این تحرک مرزی را در امتداد همکاری‌های استراتژیک باکو و تل‌آویو تحلیل کردند.
شراکت راهبردی با اسرائیل و تداوم سایه بی‌اعتمادی
آذربایجان در دو دهه اخیر، به شریک نظامی برجسته‌ای برای اسرائیل در منطقه قفقاز تبدیل شده است. از امضای قراردادهای دفاعی، تولید مشترک تسلیحات سبک با استاندارد ناتو، تا خرید بیش از پنج میلیارد دلار تجهیزات نظامی فقط در دو سال گذشته، همه نشانه‌هایی از یک پیوند راهبردی عمیق میان باکو و تل‌آویو هستند.
براساس گزارش سال گذشته سایت مشرق‌نیوز، اسرائیل با مشارکت بیش از 50 فرمانده نظامی و امنیتی، ساختار ارتش آذربایجان را بازسازی کرده، چندین رزمایش آموزشی و عملیاتی برگزار کرده و حتی در حوزه‌های غیرنظامی چون معماری، آموزش، باستان‌شناسی، تبلیغ بهائیت و حوزه‌های فرهنگی نیز نفوذ گسترده‌ای یافته است. ناظران هشدار داده‌اند که در تاریخ معاصر، اسرائیل با کمتر کشوری به‌اندازه آذربایجان روابط چندلایه و تعاملی داشته است.
‌‌افکار عمومی، شبکه‌های اجتماعی و سنجش مشروعیت منطقه‌ای
در غیاب اطلاعات رسمی شفاف، برخی از تحلیلگران ایرانی و حتی رسانه‌های خارجی نظیر فرانس‌24، به‌صراحت از نقش جمهوری آذربایجان در میزبانی از زیرساخت‌های موساد برای نفوذ به ایران سخن گفته‌اند. در این میان، موج فزاینده‌ای از بی‌اعتمادی در فضای عمومی ایران به‌ویژه نسبت به احتمال حمایت باکو از رژیم اسرائیل و اقدامات خرابکارانه اسرائیل در حال شکل‌گیری است؛ بی‌اعتمادی‌ای که می‌تواند در بلندمدت بر روابط اقتصادی، مرزی و فرهنگی دو کشور تأثیرگذار باشد.
آزمونی دشوار برای باکو و آزمونی دوچندان برای تهران
هرچند دولت‌های ایران و جمهوری آذربایجان در سطح رسمی همچنان بر همبستگی، حسن هم‌جواری و احترام متقابل تأکید دارند، اما بستر روابط دوجانبه در میانه بحران اخیر، دستخوش تردیدها و چالش‌های نوین شده است. آزمون واقعی‌ نه‌صرفا برای باکو، که برای تهران نیز آن است که چگونه می‌توان در دوران جنگ‌های سایه و نبردهای پهپادی، میان سیاست‌های دوگانه، رویکردهای امنیتی پنهان و الزامات همسایگی، توازن و اعتماد متقابل را حفظ کرد.
در غیاب این شفاف‌سازی، روابط ایران و آذربایجان ناگزیر به سمت پیچیدگی بیشتر و فاصله‌ای غیررسمی اما مؤثر در مناسبات منطقه‌ای حرکت خواهد کرد.
هرچند با اثبات چنین شایعاتی ایران سکوت نخواهد کرد و حمایت از اسرائیل نه‌فقط برای آذربایجان، که هر کشوری در منطقه که در راستای تسهیل حملات نظامی اسرائیل به خاک ایران‌ گام برداشته، بی‌پاسخ نخواهد ماند. البته این به معنای حمله نظامی به چنین کشورهایی در روزهای پس از جنگ 12‌روزه نیست و ایران مطمئنا گزینه‌های زیادی روی میز خواهد داشت تا مانع تکرار چنین رفتارهایی شود و اگر حمایتی چون تسهیل ورود هواپیماهای جنگی اسرائیل یا ریزپرنده‌ها اثبات شوند، پاسخ ایران قطعی خواهد بود.
بازار

لینک کوتاه:
https://www.payamesepahan.ir/Fa/News/971209/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

چالش‌های نوشتن رمان تاریخی

دستیار هوشمند آیفون با ChatGPT متحول می‌شود؟

یکی از بهترین نسخه‌های بازی Call Of Duty موقتا رایگان شد

اصابت پرتابه‌‏های ایران در اسرائیل چقدر هزینه ایجاد کرده است

سرمقاله جوان/ رؤیای بازمانده سلسله مزدوران

سرمقاله فرهیختگان/ انسجام آری؛ اختلاف هرگز

شلیک به مغز ارتش اسرائیل

سرمقاله وطن امروز/ اعتراف به شکست دیجیتال

همه هدف و آرزویشان سربلندی ایران بود

بازآفرینی حرکت تاریخی کاروان نمادین امام حسین (ع) در نطنز

مسابقه نقاشی «جانم فدای ایران» تا 2 مردادماه ادامه دارد

هجدهمین لیگ علمی دانش‌آموزی اصفهان با ثبت نام 1034 تیم در مرحله شهرستانی برگزار شد

تمدید پیش‌ثبت‌نام پایه هفتم مدارس شاهد اصفهان تا 20 تیرماه

ارائه گزارشی از سیاست‌های پژوهشی دفتر مطالعات و پژوهش‌های بنیاد شهید و امور ایثارگران

پیکسل بعدی، بزرگ‌ترین باتری تاریخ گوشی‌های گوگل را خواهد داشت

کیف پول گوگل هم آپدیت شد؛ رونمایی از طراحی جدید

تقویم گوگل به اپل واچ آمد

سرمقاله کیهان/ محاسبات دشمن صهیونیستی چگونه خنثی شد؟

افسر امنیتی اسرائیلی: هیچ عقبگرد و تسلیم‌ شدنی از ایرانیان ندیده‌ام

سرمقاله همشهری/ فراتر از ­له ‌شدن

روایت «فارن افرز» از مخاطرات توهم پیروزی در خاورمیانه

سرمقاله شرق/ ضرورت نوع متفاوتی از دیپلماسی

کشف مواد منفجره در کاشان تکدیب شد

تداوم وزش بادهای جنوب شرقی در آب‌های شرقی هرمزگان

ماجرای شکار ابدی میگ 25 در آسمان اصفهان

ورود 4887 زائر خانه خدا به اصفهان با حمل و نقل زمینی

مهران، کربلای کوچک ایران؛ قهرمانی که خدا آزادش کرد!

مدیرمسئول کیهان: مذاکره با آمریکا خیانت اگر نباشد، حماقت است!

سرمقاله اعتماد/ منتظر چه تصمیمی باشیم؟

4887 حاجی با اتوبوس به اصفهان بازگشتند

تولید و عرضه دستگاه اره نواری فولادی در گلپایگان

برنامه Microsoft Authenticator به‌زودی با رمز عبور خداحافظی می‌کند

سرمقاله دنیای اقتصاد/ حباب‌های سیاسی

سرمقاله هم میهن/ برای خالی نبودن عریضه

اطلاعیه سپاه آران و بیدگل درباره شنیده شدن صدای انفجار

مناسبت روز/ سه‌شنبه، 10 تیرماه

آبرسانی سیار به 2500 خانوار عشایری سمیرم

نسخه آزمایشی One UI 8 Watch سامسونگ بالاخره از راه رسید

سرمقاله خراسان/ کلاس درسی برای سیاست ورزان

سکونت اتباع در 14 شهرستان استان اصفهان ممنوع شد

صفحه نخست روزنامه‌های اصفهان (دهم تیرماه 1404)

چگونه حمله آمریکا به ایران، پکن را مجبور به تجدیدنظر می‌کند؟

ادامه وزش بادهای جنوب شرقی در آب‌های هرمزگان

برنامه های هیات های مذهبی کیش در دهه اول محرم؛ موج دلدادگی و معنویت در قلب خلیج فارس

تغییر ساعات کاری بانک‌ها و مؤسسات اعتباری کیش

مدیرعامل منطقه آزاد کیش با ابراز رضایت از ذخیره کالاهای اساسی، بر نظارت مستمر بر قیمت ها تاکید کرد

الجزیره: چرا روسیه در جنگ اخیر به ایران کمک نکرد؟

زیان 2 میلیارد دلاری ماینرها به اقتصاد برق

آوار جنگ بر سر مادران

ایرانی‏‌ها نه فراموش می‌‏کنند و نه می‌‏بخشند