پیام سپاهان - تورم خوراکی به معنای افزایش قیمت کالا‌ها و خدمات مرتبط با مواد غذایی است که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های اقتصادی در جوامع مختلف به شمار می‌رود.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که قدرت مالی خانوار‌ها برای خرید خوراکی‌ها در شهریور امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل، بهبود یافته است.
نسبت هزینه‌های اقلام اساسی یک خانوار چهار نفره به حقوق شهریور سال‌جاری 54 درصد بود که نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود 9 واحد درصد کاهش یافته است. این موضوع می‌تواند به‌دلیل کاهش نرخ تورم خوراکی‌ها باشد. البته این بهبود تنها نسبت به سال گذشته رخ داده است و هنوز خانوار‌ها باید سطح قابل توجهی از دستمزد خود را صرف خوراکی‌ها کنند.
در شهریور 1403، نسبت هزینه‌های ماهانه برخی اقلام اساسی برای یک خانوار 4 نفره به حداقل حقوق یک خانواده با 2 فرزند به 54 درصد رسید. این عدد نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش یافته است. به‌طور مشخص، در شهریور 1402 این نسبت 63 درصد بود.

این به این معناست که خانوار‌ها در مقایسه با سال گذشته درصد کمتری از درآمد خود را برای تامین این اقلام هزینه کرده‌اند. این کاهش سهم علاوه بر کاهش تورم خوراکی‌ها می‌تواند به دلیل افزایش بیشتر حداقل حقوق در سال جاری نسبت به سال 1402 باشد.
سهم 54 درصدی خوراکی از دستمزد
تورم خوراکی به معنای افزایش قیمت کالا‌ها و خدمات مرتبط با مواد غذایی است که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های اقتصادی در جوامع مختلف به شمار می‌رود. این نوع تورم به‌طور معمول زمانی رخ می‌دهد که هزینه‌های تولید، توزیع و فروش مواد غذایی در یک کشور به دلایلی مانند افزایش قیمت مواد اولیه، حمل‌ونقل یا تغییرات اقلیمی افزایش یابد.
دولت‌ها در ابتدای هر سال مبلغی را به‌عنوان حداقل دستمزد تعیین می‌کنند تا به بهبود شرایط معیشتی خانوار‌ها کمک کنند. با‌ این‌حال، تورم به‌طور مداوم در حال افزایش است که این موضوع موجب کاهش قدرت خرید خانوار‌ها می‌شود.
بر اساس سبد اقلامی که وزارت رفاه آن را برای توزیع کالابرگ مشخص کرده، هزینه‌های لازم برای تامین این سبد را طی سال‌های اخیر براساس قیمت‌های اعلام‌شده از سوی مرکز آمار محاسبه شده است. این بررسی نشان می‌دهد که در شهریورماه سال جاری سهم مواد غذایی از حداقل حقوق یک خانوار 4نفره به 54درصد رسیده است. این در حالی است که سهم مذکور از حداقل حقوق در شهریور‌ماه سال گذشته معادل 63 درصد بود. این کاهش سهم علاوه بر کاهش تورم خوراکی‌ها می‌تواند به دلیل رشد بیشتر حداقل حقوق در سال جاری نسبت به سال 1402 باشد.
تصویر تورم ماهانه خوراکی‌ها
براساس گزارش اخیر مرکز آمار، در شهریورماه سال‌جاری خیار به‌عنوان پیشتاز تورم خوراکی در صدر افزایش قیمت‌ها قرار گرفت و تورمی به میزان 13.5 درصد را تجربه کرد. مصطفی دارایی‌نژاد، رئیس پیشین اتحادیه بارفروشان، در‌باره دلایل رشد قیمت خیار توضیح داد که یکی از عوامل اصلی این افزایش قیمت، گرمای بی‌سابقه هوا در ماه‌های اخیر بوده است.
این شرایط جوی نامساعد باعث شد بار محصول خیار از بوته‌ها به‌طور چشمگیری کاهش یابد و میزان برداشت این محصول کم شود. کاهش عرضه همواره عاملی موثر در افزایش قیمت‌ها بوده است. از سوی دیگر، دارایی‌نژاد به نکته‌ای مهم درباره تاخیر در ورود خیار استان یزد بیان کرد که به‌طور معمول، خیار این استان هرساله در دهم شهریور وارد بازار می‌شد و بخش عمده‌ای از نیاز مصرف‌کنندگان را تامین می‌کرد.

اما امسال، به دلیل گرمای شدید هوا، زمان برداشت و عرضه این محصول به تاخیر افتاد و به ماه مهر موکول شد. این تاخیر در عرضه، همراه با کاهش برداشت در دیگر مناطق، به فشاری دوچندان بر بازار منجر شد و در نهایت افزایش قیمت‌ها را تشدید کرد. پس از خیار، هویج فرنگی با تورم 9.8 درصد و قارچ با تورم 7.9 درصد در رتبه‌های بعدی بیشترین تورم ماهانه قرار گرفته‌اند.
کاهش قیمت میوه‌های تابستانی
در شهریور‌ماه سال جاری تورم ماهانه 13 قلم خوراکی منفی بوده است. در این ماه هندوانه تورم منفی 23 درصد داشته است که علت اصلی این کاهش قیمت تغییر فصل است. علاوه بر هندوانه، خربزه تورم منفی 19.3 درصدی، هلو تورم منفی 10.5 درصدی، گوجه‌فرنگی تورم منفی 10.4 درصدی را در این ماه تجربه کرده است.
نگاهی به تورم نقطه‌به‌نقطه خوراکی‌ها نشان می‌دهد که در شهریورماه سال جاری هویج‌فرنگی تورم حدود 89.9 درصدی داشته است. پس از هویج‌فرنگی، لیموترش با تورم 72.9 درصدی و پیاز با تورم 70.2 درصدی در رتبه‌های بعدی پرتورم‌ترین خوراکی‌ها قرار گرفته‌اند.
در رتبه‌های بعدی گوجه‌فرنگی با تورم 69.1 درصدی و شیر خشک با تورم 60.6 درصدی قرار گرفته‌اند. این در حالی است که روغن نباتی جامد با تورم منفی 10.3 درصدی، روغن مایع با تورم منفی 9.6 درصدی و پسته با تورم منفی 3.5 درصدی را تجربه کرده است.
تورم 60 درصدی شیرخشک
نکته قابل توجه، افزایش قیمت شیرخشک در سال‌های اخیر است که به دغدغه اصلی خانواده‌های دارای نوزاد یا کودک شیرخوار تبدیل شده است. این افزایش، بار مالی زیادی بر دوش خانواده‌ها تحمیل کرده و توانایی آنها را برای تامین نیاز‌های اساسی فرزندانشان محدود کرده است.
براساس گزارش مرکز آمار یک قوطی شیر خشک 450 گرمی در شهریور‌ماه 1402، 72 هزار تومان بوده در‌ حالی‌که در شهریور سال‌جاری این رقم به 117 هزار تومان رسیده است. این تغییر 60.6 درصدی نسبت به ماه مشابه سال قبل برای خانوار ایرانی نگران‌کننده است.
این در حالی است که طی این مدت، بانک مرکزی برای واردات شیر خشک ارز به نرخ ترجیحی تخصیص داده، اما با وجود تلاش برای تثبیت قیمت، این محصول همچنان با شیب صعودی در حال افزایش قیمت است.