پیام سپاهان

آخرين مطالب

مردی که تا امروز درست فهمیده نشد مقالات

مردی که تا امروز درست فهمیده نشد
  بزرگنمايي:

پیام سپاهان - هم میهن /متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
عبدالجواد موسوی| دوم آذرماه که برسد، صدمین سالروز تولد جلال آل‌احمد است؛ مردی که به‌دلیل سوء‌تفاهم‌های فرامتنی انبوهی که پیرامون او را احاطه کرده‌اند، هیچ‌گاه درست فهمیده نشد. بااینکه یکی از سرراست‌ترین روشنفکران ما بود و چیزی که با آن از اساس بیگانه بود ابهام و پیچیدگی بود، اما همین آثار ساده و روشن هم درست فهمیده نشدند و اصلاً شاید درست‌تر این است که بگویم اصلاً درست خوانده نشد تا چه‌رسد به فهمیده‌شدن.
حکومتی‌ها بزرگترین جفا را در حقش کردند؛ با بزرگراه به‌نامش زدن و جایزه 110 سکه‌ای به‌نام او برگزار کردن. به‌احتمال قریب به یقین، نیت‌شان خیر بوده و با این‌کارها دست‌کم می‌خواستند ارادت‌شان را به آل‌احمد نشان دهند اما حاصل کارشان، ساختن یک شمایل حافظ وضع موجود بود از نویسنده‌ای که به دنیا آمده بود برای به‌هم‌زدن بازی. به دنیا آمده بود تا شر به‌پا کند و مزاحم خور و خواب دیگران شود. به دنیا آمده بود تا عیش دیگران را منغص کند. کافی است کسی دو، سه اثر از آثار شاخص جلال را بخواند تا بفهمد این نویسنده به‌هیچ‌وجه نمی‌تواند نویسنده معیار نظام جمهوری اسلامی باشد. در این ادعا نه تخفیف جلال نهفته است، نه تمجید او؛ صرفاً توصیف می‌کنم. ممکن است بعضی از شعارهای جلال در ظاهر با شعارهای رسمی نظام همخوانی داشته باشد، اما این نگاه بسیار سطحی و نازل است. کلیت آل‌احمد هیچ ربطی به نظام مستقر ندارد. او یک نویسنده است. یک روشنفکر تمام‌عیار. یک روشنفکر به‌معنای امروزی کلمه که حتی ربطی به روشنفکر دینی هم ندارد. روشنفکری که به‌اقتضای جامعه روشنفکری آن روزگاران، اگرچه ضدغرب است و به‌دنبال ریشه‌های بومی و خودی برای مبارزه با استعمار، اما در این ‌راه اصلاً و ابداً به شریعت اسلامی و مفاهیمی ازاین‌دست اعتنایی ندارد و اگر هم گاهی گریزی به این‌عوالم می‌زند، صرفاً به‌دنبال دستاویزی است برای پیشبرد اهدافی که در ذهن دارد؛ یعنی استفاده ابزاری از این مفاهیم. چنین چیزی را به‌دلیل صداقت ذاتی و منحصربه‌فردش اصلاً پنهان هم نمی‌کند. بااین‌حال از آن‌جایی که درست خوانده نشده، کمتر کسی به این موضوع توجه می‌کند.
روشنفکران هم که اغلب آن‌ها در شتابزدگی و سیاستزدگی دست‌کمی از حکومتی‌ها ندارند، روی دیگر علت عدم درست‌فهمیدن جلال بودند. آن‌ها با خلاصه‌کردن جلال در سیاست و گیردادن به همان جمله‌ای که جلال در ستایش شیخ فضل‌الله نوری گفته بود، از جلال چهره‌ای تک‌ساحتی ساختند و سبب شدند جلال قصه‌نویس، گزارش‌نویس، جستارنویس و منتقد کمتر جلوه کند. کار را به جایی رساندند که حتی آخوندبودن پدر جلال، به یکی از جرائم نابخشودنی او بدل شد. خیلی‌های‌شان برای اینکه کماکان محبوب بمانند، از جلال اعلام‌برائت کردند و سعی کردند اگر سهمی در شکل‌گیری وضع موجود داشتند، آن را به‌نام جلال ثبت کنند تا از اعتراض‌های احتمالی در امان بمانند.
نتیجه تلاش آن‌طرفی‌ها و این‌طرفی‌ها این شد که یک نویسنده به‌شدت جدی و تاثیرگذار در حوزه نثر فارسی، عالم روشنفکری، نقد ادبی و هنری و طرح مسائل بنیادین نظری، تبدیل شود به یک چهره مغشوش و مبتذل که حتی مجریان دلقک شبکه «من و تو» هم به‌راحتی و سادگی درباره او اظهارنظر می‌کنند و عوام کالانعام را علیه او می‌شورانند تا آنجا که از قتل‌های زنجیره‌ای تا گران‌شدن سیب‌زمینی را تقصیر سیدجلال آل‌احمد بیندازند.
بیش از نیم‌قرن از مرگ جلال می‌گذرد اما ما هنوز فرصت آن‌که او را درست بخوانیم و فهم کنیم، پیدا نکرده‌ایم. شاید این از اقتضائات زمانه شتابزده ماست که مجال مواجهه درست و منصفانه با هیچ پدیده‌ای را برای‌مان فراهم نمی‌آورد. واقعاً تعجب می‌کنم در چنین روزگاری که حتی آل‌احمد و شریعتی، درست خوانده و فهم نمی‌شوند، بزرگواری چون دکتررضا داوری‌اردکانی از این‌که آثارش را درست نخوانده و نفهمیده‌اند، گله‌مند است. بگذریم.
در دیباچه کتاب ارزیابی شتابزده، جلال از قول استادش، عباس اقبال نقل می‌کند که تا 100سال از یک واقعه نگذشته باشد، نمی‌توان درباره آن اظهارنظر درستی کرد. جلال متعرض می‌شود که من اگر همین الان نگویم که از این آش دهانم سوخت، فردا آش سرد می‌شود و سار از درخت می‌پرد و... الخ. حقیقتش این است که من با این‌که سال‌ها با جلال هم‌عقیده بودم و در شمار مخالفان سخن استاد اقبال، اما تازگی‌ها دارم به این نتیجه می‌رسم که حق با اقبال است. دست‌کم درباره خود جلال که حقیقتاً یک‌ واقعه بود، این حرف مصداق دارد. 100سال از تولدش می‌گذرد، اما ما هنوز نتوانسته‌ایم قضاوتی صحیح و منصفانه نسبت به او داشته باشیم. 
بازار

لینک کوتاه:
https://www.payamesepahan.ir/Fa/News/795005/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

بارش پراکنده و رعدوبرق در شمال اصفهان؛ وزش باد شدید در راه است

فولاد مبارکه در اتاق شیشه ای

پیوستن ایران به جمع چند تولیدکننده کلاف API در دنیا به همت فولاد مبارکه/ تولید کلاف گرم API X 60 با وجود استاندارد‌های سخت‌گیرانه

قمصر، شهر گل و گلاب + فیلم

حفظ نخبگان یک ضرورت است/برگزاری اختتامیه جشنواره فن آفرینی با حضور نمایندگان یونیسف

دیدار مجدد با آیفون 16 پرو مکس؛ پرچم‌دار گران‌قیمتی که ارزش خرید ندارد!

مانیتور گیمینگ فیلیپس با پنل IPS و نرخ نوسازی تصویر 390 هرتز معرفی شد

گلستان میزبان هفته بزرگداشت شهدای خدمت

نیازمند فرهنگ‌سازی عمیق برای شناخت ایثارگران هستیم

میزان ابتلا به ویروس کرونا هفته‌های اخیر افزایش یافته است/ جانبازان، والدین سالمند شهدا و ایثارگران موارد بهداشتی را رعایت کنند

نشست هم‌اندیشی نکوداشت سالروز ورود علی ابن امام محمدباقر به کاشان برگزار شد

آقاجانلو: ضرورت تعیین نقطه بهینه تولید در فولاد مبارکه/ زرندی: سرمایه‌گذاری در اکتشاف؛ اولویت امسال فولاد مبارکه است

برگزاری ششمین دوره انتخابات کانون مداحان کاشان

سرمقاله وطن امروز/ طلوع ایران پویا از افق جامعه مولد

سرمقاله صبح نو/ فرار B-2؛ پایان عصر شبح

مردان رادیکالی که آتش جنگ هند و پاکستان را هدایت می‌کنند

سرمقاله اطلاعات/ خلیج فارس نامی به بلندای تاریخ

فرونشست زمین، آثار تاریخی اصفهان را تهدید می‌کند

معلم نسل آینده باید تحلیل‌گر، خلاق و آشنا به فناوری باشد

پدر شهیدان «فرهادی» از مازندران به فرزندان شهیدش پیوست

آشنایی با مدارس علمیه باب العلم و دارالعلم کاشان

از وضعیت تکواندو در اصفهان تعجب می‌کنم/ تکلیف اعزام‌مان مشخص نیست‌

تراکتور زیر تیغ نقد یا پشت دیوار توهم؟/ از اصفهان تا تبریز؛ جغرافیا بهانه است

تأکید رئیس شورای شهراصفهان بر بهره‌گیری از سرمایه‌های خرد در توسعه شهر

آتشکده هارپارک ابیانه مرمت شد

مدیران واقعی در بحران‌ها می‌درخشند، نه پشت سایه اعداد و ارقام مخفی می‌شوند

ضرورت انتقال ارزش‌های انقلاب به نسل جوان

«در معیّت پرزیدنت» با زیباکلام، آشنا و امیرخانی

کدام سکوها در صف رفع فیلترینگ هستند؟

وعده وزیر ارتباطات درباره افزایش سرعت اینترنت

سرمقاله جوان/ قرن دوم حوزه قم

سرمقاله فرهیختگان/ جولانی در اورشلیم

سرمقاله جمهوری اسلامی/ حوزه علمیه و نیم قرن حکمرانی

اصفهان پایتخت گردشگری شهرهای آسیایی در سال 2025 شد

در نشست خبری سمپوزیوم بازار گردشگری کشورهای عضو اکو چه گذشت/ آموزش نیاز همیشگی یک مقصد گردشگری

اولین نشست توجیهی و تبیینی دبیران شورای اقامه نماز مراکز تابعه بنیاد شهید و امور ایثارگران برگزار شد

اختتامیه نوزدهمین جشنواره فن‌آفرینی شیخ بهایی در اصفهان برگزار می‌شود

نوغان‌داری ارزآور و صادراتی است

عکس نوشته: پله پله تا ملاقات خدا در تنها مسجد 5 طبقه جهان

نیروگاه خورشیدی 8 مگاواتی شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان کلنگ‌زنی شد

یک نگرانی برای ورزش اصفهان؛ پالایش نفت در لیگ برتر می‌ماند؟

مادسازان Starfield از این بازی خسته شده‌اند

گوشی ارزان جدید هواوی Hi Enjoy 80 با طراحی پرچمدار معرفی شد

سرمقاله ایران/ ایران و زنان

سرمقاله شرق/ استقلال و آزادی دانشگاه قلب سیاست امنیت ملی

تکمیل، بهسازی و مرمت پشت بام موزه مردم شناسی جوشقان قالی

آزادی 47 زندانی مالی و جرایم غیرعمد استان در دهه کرامت

مراسم تجلیل از معلمان و اساتید شاهد و ایثارگر استان اصفهان برگزار شد

برگزاری بوت‌کمپ تخصصی خوانش نستعلیق برای طراحان تایپ

توزیع بیش از 2600 جعبه تخم نوغان در شهرستان بابل