چاپ

پیام سپاهان - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشر آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
به‌رغم وعده واشنگتن مبنی بر ماندن در خاورمیانه و هشدار در خصوص نفوذ روسیه، چین و ایران کشورهای جنوب خلیج فارس روز به روز بیشتر به چین نزدیک می‌شوند
شهاب شهسواری| شی جین‌پینگ، رییس‌جمهور چین برای نخستین‌بار در شش سال گذشته به عربستان سعودی سفر می‌کند. این سفر در راستای تلاش‌های چین برای تقویت روابطش در منطقه خلیج فارس پنج ماه بعد از آن انجام می‌شود که ایالات متحده امریکا به پکن هشدار داد که حاضر به تسلیم منطقه خاورمیانه به چین یا هیچ طرف دیگری نیست. شی در این سفر با سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه سعودی و محمد بن سلمان حاکم بالفعل عربستان دیدار می‌کند و در دو نشست با حضور سران کشورهای عربی و کشورهای حاشیه خلیج فارس شرکت خواهد کرد. طرفین جزییاتی از دستور کار دیدارهای شی با سران عربستان منتشر نکرده‌اند، اما گفته می‌شود که طرفین قرار است توافق‌هایی از تجارت آزاد گرفته تا انرژی هسته‌ای امضا کنند. سفر شی در شرایطی که در داخل چین با اعتراضات رو به گسترش در برابر راهبرد «بدون کرونا» مواجه است، نشان‌دهنده امید چین به تقویت پیوندها در منطقه‌ای است که به صورت سنتی در دایره نفوذ واشنگتن تلقی می‌شد. پیام جو بایدن، رییس‌جمهور امریکا به نشست سران عربی، زمانی که تیرماه سال جاری به ریاض سفر کرد، این بود که «ما بیرون نخواهیم رفت و خلئی ایجاد نمی‌کنیم که چین، روسیه و ایران آن را پر کنند، ما جایی نمی‌رویم.» به‌رغم این اظهارات، روابط میان بایدن و محمد بن سلمان، همچنان پرتنش است. با وجود وعده امریکا مبنی بر باقی‌ماندن در منطقه، دیدگاه عمومی در منطقه خلیج فارس این است که ایالات متحده روز به روز دورتر می‌شود و توجه خود را به مناطق دیگر جلب می‌کند و چین مشتاق‌ترین قدرت برای پر کردن شکاف جدید است. گدالیا افترمن، از اندیشکده آبا ابن در اسراییل به فایننشیال تایمز می‌گوید: «همه تصور می‌کنند که ایالات متحده در حال رفتن است. در نبرد استراتژیک میان پکن و واشنگتن هر 10 متر که چین بتواند سعودی‌ها را به سمت خودش بکشد، دو پیروزی است، چون که آنها را 10 متر از امریکا دور کرده است.» با این حال مقام‌های کشورهای حاشیه خلیج فارس تاکید می‌کنند که قصد ندارند در مناقشه میان امریکا و چین گرفتار شوند و ترجیح می‌دهند روابط را با هر دو طرف حفظ کنند. عربستان و امارات متحده عربی هر دو روی امریکا به عنوان تامین‌کننده تسلیحات حساب می‌کنند. اما این موضوع جلوی نزدیک شدن عربستان سعودی و دیگر کشورهای جنوب خلیج فارس را در حوزه تجارت، فناوری و حتی فناوری موشک‌های بالستیک و پهپادهای مسلح به پکن نگرفته است. نیسا فلتون، مدیر ارشد در موسسه مشاور جینز اینتل‌ترک معتقد است که در شرایط حاضر چین تهدیدی برای نقش ایالات متحده امریکا در منطقه به عنوان تامین‌کننده امنیت نیست. وی می‌گوید: «پیوندهای رو به گسترش سیاسی، چه در سطوح بالای دولتی و چه از طریق آرایی که در سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان ملل متحد داده می‌شود یا دنبال کردن ابتکارهای استراتژیک مشترک می‌تواند برای منافع درازمدت ایالات متحده امریکا مشکل ایجاد کند. همکاری‌های گسترده‌تر از جمله تمایل به همگام‌سازی سیاست خارجی چین با سیاست‌های داخلی این کشورها، پیام‌هایی است که نشان می‌دهد این کشورها آماده هستند در روابط سنتی خود با ایالات متحده تجدیدنظر کنند و به دنبال تنوع بیشتر بروند.» شی در داخل چین، با نارضایتی گسترده‌ای به دلیل افول اقتصادی مواجه است و مخالفت با سیاست‌های او در طول ماه جاری خود را با اعتراض‌هایی در چندین شهر بزرگ چین نشان داد. ویلی لام، کارشناس مسائل چین در دانشگاه چینی هنگ‌کنگ می‌گوید: «شی جین‌پینگ مجبور است که توجه‌ها را از نارضایتی‌های داخلی دور کند.»
بر اساس آمار موسسه جینز اینتل‌ترک عربستان سعودی بزرگ‌ترین مقصد سرمایه‌گذاری‌های خارجی چین در منطقه خلیج فارس در طول 20 سال گذشته‌ بود و با 106 میلیارد و 500 میلیون دلار سرمایه‌گذاری چینی بالاتر از کویت با 97 میلیارد و 600 میلیون و امارات متحده عربی با 46 میلیارد دلار قرار گرفته است. روابط پکن-ریاض به ‌شدت تحت تاثیر نفت قرار دارد. عربستان سعودی بزرگ‌ترین تامین‌کننده نفت خام چین است و چین بزرگ‌ترین شریک تجاری عربستان سعودی. در دیدار هفته جاری شی از عربستان که تقریبا همزمان با نشست اوپک‌پلاس، ضرب‌الاجل اروپا برای تحریم نفت خام روسیه و تعیین سقف قیمت برای نفت روسیه انجام می‌شود، نفت نقش محوری دارد. اما در سال‌های اخیر روابط چین با عربستان سعودی و دیگر کشورهای منطقه از نفت فراتر رفته است، به خصوص وقتی نوبت به فناوری می‌رسد، موضوعی که امریکا مخالفت خود را با آن اعلام کرده است. همکاری‌ها در حوزه فناوری به خصوص فناوری شبکه نسل پنجم موبایل تولید شده توسط کمپانی هوآوی چین باعث نگرانی دولت امریکا می‌شود. علاوه بر این استفاده چین از تاسیسات امنیتی در خلیج فارس هم امریکا را نگران می‌کند. امارات متحده عربی سال گذشته تاسیسات نظامی ادعایی چین را در خاک خود بعد از اعتراض دولت امریکا تعطیل کرد. برت مک‌گورک، مقام ارشد دولت بایدن در حوزه خاورمیانه ماه گذشته در کنفرانسی در بحرین گفت: «همکاری‌های خاصی با چین وجود دارد که ما برای آن سقف قائلیم.» ایالات متحده موافقت کرده است که به عربستان سعودی در زمینه ایجاد شبکه نسل پنجم موبایل کمک کند، اما سعودی‌ها همچنان ترجیح می‌دهند که با هوآوی همکاری کنند. با انتشار گزارش‌هایی در خصوص احتمال امضای قراردادی میان عربستان سعودی و چین برای پرداخت هزینه‌های خرید نفت خام به یوان، امریکایی‌ها حسابی دمغ شدند. یک مقام ارشد سعودی گفته است که اطلاعی از وجود یک توافق در مورد پرداخت پول نفت به یوآن که این هفته امضا شود، ندارد. اما این مقام ارشد تاکید کرد هیچ ایرادی در انجام چنین توافقی نمی‌بیند، چراکه «چین بزرگ‌ترین شریک تجاری عربستان است.»
*فایننشیال تایمز