پیام سپاهان - خراسان / «چرا غنی‌سازی؟» عنوان یادداشت روز در روزنامه خراسان به قلم هادی محمدی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
رهبر انقلاب در سخنرانی سالگرد ارتحال امام خمینی(ره) در 14 خرداد امسال با اشاره به موضع آمریکایی ها درباره نداشتن حق غنی سازی توسط ایران ، به بیان فواید و ویژگی های این بخش از صنعت هسته ای پرداختند و در عین حال هرگونه چشم پوشی تهران از این حق در مذاکرات هسته ای را رد کردند.
در واقع موضوع نداشتن حق غنی سازی از همان اولین مذاکرات ایران و غرب در سال 1382 مورد درخواست طرف مقابل بود و البته با فراز و نشیب هایی نیز همراه شد تا این که در سال 1394 و با برجام، آمریکایی ها و سایر 5+1 قبول کردند که ایران این حق را تا سقف 3.67درصد حفظ کند و حتی قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل نیز به نوعی این حق را مورد شناسایی قرار داد که در مورد یک کشور غیر دارنده بمب اتم یک نمونه بی نظیر به شمار می رفت. در عین حال ایران همواره تاکید داشته که حق غنی سازی ایران نیازمند شناسایی یا تایید کشور دیگری نیست و این حق ذاتی و قانونی بر اساس بند 4 معاهده NPT است. اهمیت غنی سازی برای دو طرف به حدی است که باعث شده تا پنج دور مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در عمان و ایتالیا و با میانجی‌گری عمانی‌ها نتیجه قابل ذکری نداشته باشد و حتی شاهد عقب‌گرد هم باشیم.
در ادامه به ویژگی های غنی سازی برای ایران و این که چرا قلب صنعت هسته ای از آن یاد می شود، اشاره می کنم.
فایده غنی سازی تاکنون
بازار
![]()
در همین چند روز که موضوع غنی سازی بسیار داغ شده بسیاری از افراد می پرسند واقعا تاکنون غنی سازی اورانیوم چه فایده ای برای ایران داشته که باید بابت آن، این همه هزینه بدهیم؟ بسیاری از مردم نمی دانند که حداقل 10 سال است که مواد غنی شده 20درصدی راکتور تهران به عنوان سوخت این راکتور، ایرانی و ساخت متخصصان سازمان انرژی اتمی ایران است. راکتوری که برای حدود یک میلیون نفر بیمار صعب العلاج و تشخیص بیماری های صعب العلاج، تولید رادیو دارو می کند. همان سوختی که روزگاری حتی آرژِانتینی ها با فشار آمریکا حاضر به دادنش نشدند و جان صدها هزار ایرانی را به خاطر مقاصد سیاسی به خطر انداختند.
همچنین راکتور آب سنگین اراک که در آینده نزدیک به بهره برداری می رسد، می تواند برای تولید مواد پرتودهی شده قابل استفاده در داروسازی و صنایع مختلف به کمک ما بیاید. این راکتور پیشرفته در تست سوخت سایر راکتورها و کیفیت بالاتر رادیو داروها و تحقیقات اتمی سطح بالاتر مورد استفاده قرار خواهد گرفت. خوب است بدانید سوخت این راکتور بر اساس توافق صورت گرفته در برجام، اورانیوم با غنای 3.67 درصد است و متخصصان ما توانسته اند نمونه های اولیه مجتمع سوخت راکتور اراک را در اصفهان بسازند. سوخت راکتور اراک نیز طبق قول کشورهای 5+1 باید در بار اول توسط آن ها تامین می شد اما با توجه به تحولات سال های اخیر امیدی به آن ها نیست و خودمان دست به کار شدیم تا از محصول غنی شده ایرانی سوخت اراک را تامین کنیم.
موضوع دیگر تامین سوخت نیروگاه های تولید برق است که البته کاربرد دیگری در موضوع شیرین کردن آب دریا دارند. اگرچه منابع اورانیوم طبیعی ایران و حجم صنعت هسته ای ما توان پاسخگویی به راکتورهای بزرگ هزار مگاواتی تولید برق را فعلا ندارند اما برای تامین سوخت اورانیوم با غنای زیر 5درصد برای راکتورهای کوچک 5 تا 40 مگاواتی برق، مناسب و حتی به صرفه هم هستند و می توان با ساخت این نوع راکتورها در سواحل دریای خزر، دریای عمان و خلیج فارس و رودهای بزرگی چون کارون، تامین سوخت آن ها را به تاسیسات غنی سازی ایران در فردو و نطنز و کارخانه تولید قرص و مجتمع سوخت در اصفهان سپرد.
سه استفاده مهم و راهبردی فعلی ایران از غنی سازی این برنامه را برای ایران ضروری ساخته که اجازه ندهد در تامین چنین سوخت حساسی به خارج از کشور وابسته باشد آن هم کشورهایی که سابقه خوبی در عمل به تعهدات قبلی خود ندارد.
در کنار این سه موضوع کارکردی، غنی سازی یک ظرفیت دیپلماتیک مهم برای ایران به شمار می رود. توان کشورمان در کاهش یا افزایش سطح غنی‌سازی، این امکان را به ما داده تا به‌عنوان یک اهرم دیپلماتیک مؤثر، جایگاه راهبردی ایران را در مذاکرات بین‌المللی، از جمله در برجام و مذاکرات جاری و آینده، تقویت کرده و به‌عنوان یک ابزار بازدارنده مشروع، امکان مشارکت فعال، انعطاف‌پذیر و هدف‌مند ایران در ترتیبات امنیتی و سیاسی بین‌المللی را فراهم سازد. حتی ایران می‌تواند با چنین ابزاری و در قبال پایبندی یا بدعهدی طرف‌های مقابل، سیاست‌های متقابل متناسب، تنبیهی و قانونی را پیش گیرد . چنین بازدارندگی راهبردی این نگرانی را در همه مقاطع زمانی در طرف های مقابل به ویژه دشمنان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای ایران ایجاد می‌کند که هرگونه اشتباه محاسباتی آن ها می‌تواند تبعات سنگینی در حوزه تنش در سازوکار منع اشاعه سلاح هسته‌ای داشته باشد.
در حوزه علمی نیز از آن جا که غنی‌سازی اورانیوم مستلزم تلفیق علوم و مهندسی‌های پیشرفته است، توانسته رشته های مختلف از جمله فیزیک هسته‌ای در تدوین فرمول های جداسازی اورانیوم، مهندسی مکانیک در طراحی و ساخت سانتریفیوژهای با دقت بالا، علم مواد و متالورژی برای تولید مواد و آلیاژهای مقاوم در برابر شرایط محیطی و پرتابش‌های هسته‌ای، مهندسی برق و کنترل با هدف توسعه سیستم‌های کنترل دقیق، حسگرهای هوشمند و اتوماسیون فرایند غنی‌سازی و فناوری خلأ و نانو برای فراهم آوردن محیط خلأ و کنترل در مقیاس نانو برای افزایش دقت و بازده فرایند را با خود بالا برده و نه تنها به سطوح بالای علمی برسد بلکه آن را کاملا بومی کرده است.
در مجموع توان غنی سازی با آن چه گفته شد و دلایل منطقی دیگری که مجال گفتن نیست امروز به قلب صنعت هسته ای ایران بدل شده و کنار گذاشتن آن به هر دلیلی نه تنها با عزت و اقتدار ایران همخوانی ندارد بلکه می تواند ضربه ای به پیشرفت کشور در علوم سطح بالا برای امروز و آینده کشور باشد.