بزرگنمايي:

پیام سپاهان - دنیای اقتصاد / «پنجره‌ای رو به آینده!» عنوان یادداشت روز در روزنامه دنیای اقتصاد به قلم هاشم اورعی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
انقلاب صنعتی از نیمه دوم قرن هجدهم میلادی در بریتانیا آغاز شد و در پی آن تولید از انسان به ماشین سپرده شد. نتیجه این فرآیند توسعه سریع اقتصادی و رفاه جهانیان بود. در اوایل قرن 19 میلادی متوسط عمر مردم بریتانیا تنها 36 سال بود و طی دو قرن به 81.6سال افزایش یافت! بدون تردید موتور محرک انقلاب صنعتی دسترسی به انرژی فسیلی، در ابتدا زغال سنگ و سپس نفت و گاز بود.
بدین ترتیب پیوند بشر و سوخت فسیلی ماه‌عسلی طولانی داشت و در اوایل قرن جاری میلادی بود که ورق برگشت. گرمایش زمین مورد توجه دانشمندان قرار گرفت و انرژی فسیلی در جایگاه متهم ردیف اول نشست. در سال 2015 در کنفرانس تغییرات اقلیمی پاریس، 196 شرکت توافق کردند میزان افزایش دمای متوسط کره زمین نسبت به دوران قبل از انقلاب صنعتی تا پایان قرن جاری به 1.5درجه سانتیگراد محدود شود. با گذشت تنها یک دهه از آن توافق میزان افزایش دمای متوسط به 1.6درجه رسیده و در صورت ادامه این روند کره زمین در طول حیات چندمیلیارد‌ساله خود برای ششمین بار با خطر انقراض مواجه خواهد شد. در مواجهه با این شرایط خطیر‌گذار انرژی شکل گرفت که از ویژگی‌های بارز آن افزایش قابل‌توجه سهم انرژی الکتریکی از سبد انرژی جهان است، به‌طوری‌که طبق برآورد آژانس بین المللی انرژی، تقاضای جهانی برق تا میانه قرن جاری نسبت به امروز حداقل 75درصد افزایش خواهد یافت.
بازار
در چند سال اخیر انقلاب دیگری شکل گرفته است که در مراحل اولیه قرار دارد و هدف آن نه سپردن کار بلکه فکر کردن به ماشین است. انقلابی که بر پایه هوش مصنوعی استوار است. اخیرا اریک اشمیت، مدیر عامل سابق گوگل، در کنگره آمریکا اعلام کرد که پیش‌بینی می‌شود در 6 سال آینده محققان به الگوریتم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی دست یابند که هوشمندتر از انسان خواهد بود و هم‌اکنون دانشمندان به دنبال هوش سوپر مصنوعی (Artificial Super Intelligence) ASI هستند. 
شگفتا که این بار هم مثل دوران انقلاب صنعتی قرن هجدهم، بار اصلی این تحولات عظیم بر دوش انرژی نهاده خواهد شد، لیکن نه فسیلی بلکه انرژی الکتریکی. پیش‌بینی می‌شود با رشد شتابان هوش مصنوعی، تقاضای انرژی الکتریکی جهان به‌سرعت افزایش یابد. سم آلتمن، مدیر عامل OpenAI، معتقد است تا سال 2050، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده برق سیستم‌های هوش مصنوعی و مراکز داده خواهد بود و نتیجه می‌گیرد که آینده هوش مصنوعی در دستان کنترل‌کننده انرژی قرار خواهد داشت. 
اما چرا توسعه هوش مصنوعی و انتقال فکر کردن از انسان به ماشین در گرو تامین انرژی الکتریکی است؟ مغز انسان امروزی از چند میلیون سال تکامل و بهینه‌سازی بهره می‌برد و از قدرت محاسباتی فوق‌العاده برخوردار است. انجام محاسباتی توسط مغز انسان که نیازمند 20 وات انرژی است، چنانچه به الگوریتم‌های هوش مصنوعی امروزی سپرده شود مستلزم صرف یک مگاوات یعنی 50هزار برابر انرژی الکتریکی است. به این دلیل است که تحقیقات گسترده‌ای در زمینه توسعه پردازشگرهای بیولوژیکی در حال انجام است که هدف آن مدل‌سازی مغز انسان و کاهش شدت مصرف انرژی سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی است.
مخلص کلام اینکه انقلابی در زمینه سپردن فکر به ماشین به راه افتاده و لازمه پیوستن به آن افزایش قابل‌توجه ظرفیت تولید انرژی الکتریکی است. شوربختانه ما هنوز بر آنیم که مشکل کمبود برق را با شمع و بادبزن مرتفع کنیم. از آنجا که در سال پایانی سند چشم‌انداز 1404 قرار داریم، بد نیست عملکرد خود را در این 20سال ارزیابی کنیم. طبق این سند قرار بود در پایان دوره 30درصد از برق کشور از منابع تجدیدپذیر تامین شود در‌حالی‌که سهم آن در‌حال‌حاضر کمتر از یک‌درصد است. قرار بود شدت مصرف انرژی الکتریکی به استاندارد جهانی برسد، لیکن ما جزو معدود کشورهایی هستیم که شدت مصرف انرژی آن افزایش یافته و موفق شده‌ایم این معیار را به 2 الی 3برابر استاندارد جهانی برسانیم. طی این دو دهه موفق شده‌ایم از صادرکننده به واردکننده برق، بنزین و گازوئیل تبدیل شده و طبق اعلام وزیر نفت تنها در دی و بهمن سال گذشته یک‌میلیارد لیتر نفت گاز به ارزش 600میلیون دلار وارد کرده‌ایم. در‌حالی‌که دارنده دومین ذخایر گاز جهان هستیم برای تامین نیاز داخل از روسیه کمک می‌گیریم.
کلام آخر اینکه، در دنیای امروز که جهان به‌دنبال توسعه هوش سوپرمصنوعی بوده و برای تامین برق مورد‌نیاز آن در حال برنامه‌ریزی است، ما در اوج خلاقیت قصد داریم با عدم تغییر ساعت رسمی کشور، آغاز به کار ادارات و مدارس در ساعت 6 صبح و منتظر بارش ابرها ماندن برای افزایش سطح آب پشت سدها به راه خود ادامه دهیم و در این مسیر خود را مضحکه خاص و عام کرده‌ایم. غافل از اینکه با این فرمان از قطار توسعه جهانی که به‌سرعت در حرکت است جا مانده و آینده را برای همیشه از دست خواهیم داد. به‌راستی نسل‌های آینده این کشور چگونه در مورد ما قضاوت خواهند کرد؟