پیام سپاهان

آخرين مطالب

رباعی نویافته‌ای از عمر خیّام فرهنگی

رباعی نویافته‌ای از عمر خیّام
  بزرگنمايي:

پیام سپاهان - ایسنا / سید علی میرافضلی از یافتن رباعی‌ای از خیام خبر داد که تاکنون در هیچ متن دیگری به نام خیام دیده نشده و در این باره‌ گفته است: « با توجه به قدمت سند (قرن هفتم ق) و چهارقافیه‌ای بودن رباعی و لحن و موضوع آن، احتمال آنکه رباعی سرودۀ خیّام باشد وجود دارد.»
سید علی میرافضلی، شاعر و رباعی‌پژوه در کانال چهار خطی (رباعی فارسی، به روایت: سید علی میرافضلی) در این‌باره نوشته است: 
«دوست پژوهشگرم جناب حسین کیا مرا به دستنویس کهنی از محاسن الکلام مرغینانی رهنمون شدند که در ظَهر آن، دو بیت عربی و یک رباعی به اسم خیّام درج شده است. دستنویس مذکور به شمارۀ 159 در کتابخانۀ حاجی بشیرآقا (ایوب) ترکیه نگه‌داری می‌شود. بخش اول این نسخه حاوی محاسن الکلام در علم بدیع به زبان عربی است و در صفحۀ عنوان از تصنیفات الشیخ الامام ابوالحسن نصر بن الحسن المرغینانی رحمه الله دانسته شده است. این ابوالحسن نصر مرغینانی از ادبای اوایل قرن پنجم هجری بوده است و رادویانی در ترجمان البلاغه و رشید وطواط در حدایق السحر از کتاب او بهره بُرده‌اند. بخش دوم دستنویس، جلوه الالفاظ منسوب به ادیب نظام‌الدین ابراهیم مؤذنی است.

در ورق آخر، یادداشتی است که طبق آن تألیف کتاب مذکور در ربیع الاول سال 453 ق به پایان رسیده است. در همین ورق، یادداشت مقابله‌ای دیده می‌شود که نشان می‌دهد کتاب در اواسط قرن هفتم کتابت شده است: قوبل مع نسخه مصحّحه فی شهرالله الاصب رجب عمّت برکته الواقع فی سنه اثنی خمسین ستمائه.
باری در ظهر این دستنویس کهن، اشعاری به فارسی و عربی درج شده که چهار بیت آن به نام «عمر خیّام» است:
عمر خیّام
تدینُ لی الدنیا بل السبعه العلی
بل الأفق الأقصی إذا جاش خاطری
أصوم عن الفحشاء جَهراً وخُفیهً
عفافی و إفطاری بتقدیس فاطری
وله
ای بندۀ امر نافذت آهن و موم
منقاد تو را طبایع و چرخ و نجوم
این نکته نمی‌شود کسی را معلوم
ظلم از تو روا نیّ و ... مظلوم
دوبیت عربی، بخشی از قطعه‌ای است که شهرزوری آن را در نزههالارواح، با اختلافاتی در کلمات، از سروده‌های خیّام دانسته است(چاپ ترکیه، 739). اما رباعی فارسی تا کنون در هیچ متن دیگری به نام خیّام دیده نشده و نویافته تلقی می‌شود. با توجه به قدمت سند (قرن هفتم ق) و چهارقافیه‌ای بودن رباعی و لحن و موضوع آن، احتمال آنکه رباعی سرودۀ خیّام باشد وجود دارد. متأسفانه به دلیل فرسودگی نسخه، کلمه‌ای در مصراع چهارم خوانده نمی‌شود. این رباعی را در منابعی که داشتم نیافتم و تمکیل آن میسّر نیامد. نسخه، متعلّق به یک فرد فارسی زبان بوده و در هوامش بعضی اوراق، ابیات و اشعاری به فارسی دیده می‌شود که به قدمت صفحۀ نخست نیست.
محاسن الکلام مرغینانی یک نوبت به اهتمام استاد محمد فشارکی در اصفهان به چاپ رسیده و تا آنجا که می‌دانم نسخۀ کهن بشیرآقا در دسترس مصحّح نبوده است. از دوست فاضلم جناب شیخ الحکمایی برای خواندن تاریخ مقابلۀ نسخه سپاسگزارم. ‏..

لینک کوتاه:
https://www.payamesepahan.ir/Fa/News/852676/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

اقامه نماز عید قربان در اردستان

شماره 10 سپاهان جایی برای بازگشت به پرسپولیس ندارد

فعالیت 64 مرکز و کشتارگاه برای ذبح بهداشتی وشرعی دام قربانی دراستان

اقامه نماز عید قربان در مهاباد

هوای اصفهان امروز در موقعیت بسیار خطرناک (قهوه‌ای) ثبت شد/ شاخص کیفی 17 منطقه آلوده است

تقدیر از بانوان فعال حوزه نساجی سنتی کاشان در هفته جهانی صنایع دستی

دامنه نوسان بورس به 6 درصد تغییر می‌کند

فرصت ثبت نام کلاس اولی ها تا 15 تیر

پورمحمدی پدیده مناظرات می‌شود؟

شاخص کیفی هوای کلانشهر اصفهان به شرایط «خطرناک» رسید

شفافیت برداشت‌ها از زاینده‌رود با استفاده از تحلیل تصاویر ماهواره‌ای

آغاز بکار نخستین پارک ماجراجویی (ادونچرپارک) اصفهان در شهر رویا‌ها

تهیه و توزیع 6 میلیون آب معدنی به موکب داران در جشن غدیر

برنامه سینماهای اصفهان امروز دوشنبه 28 خرداد + ساعت اکران «تگزاس 3» و قیمت بلیت

حادثه رانندگی در محور ارومیه _مهاباد

امام جمعه کاشان: مناظره‌های انتخاباتی با رعایت حدود الهی باشد

توزیع 6 میلیون آب معدنی به موکب داران در جشن غدیر

نامزدان انتخاباتی از نفرت‌پراکنی خودداری کنند

هوای اصفهان در وضعیت خطرناک

حادثه رانندگی در محور میاندوآب - مهاباد، 4 مصدوم بر جای گذاشت

اجرای روکش آسفالت معابر منطقه 11 اصفهان با 136 میلیارد ریال اعتبار

نماز عید سعید قربان-مصلای امام خمینی (ره) اصفهان

کتاب خاطرات شاعران حماسه خراسان منتشر شد

نخستین پارک ماجراجویی (ادونچرپارک) اصفهان در شهر رویاها آغاز به‌کار کرد

اینفوگرافیک| تمهیدات نصف‌ جهان برای عید سعید قربان

هوای اصفهان در وضعیت خطرناک است/ شاخص 400

کیفیت هوای اصفهان خطرناک است

هوای اصفهان در وضعیت خطرناک است

نگذاریم‌ امام علی(ع) و غدیر غریب بماند

انتشار چت‌بات هوش مصنوعی متا در اروپا به‌تعویق افتاد

تحلیلگر آمریکایی: بلینکن، آمریکا را در باتلاق نتانیاهو فرو می‌برد

دامنه نوسان بورس از 9 تیرماه به 6 درصد تغییر می کند

عید قربان به معنای تسلیم بودن در برابر اراده خداوند است

نماز عید سعید قربان در مساجد و مصلاهای اصفهان اقامه شد

اقامه نماز عید سعید قربان در اصفهان

پیش‌بینی 3 هزار و 169 شعبه اخذ رأی برای انتخابات ریاست جمهوری در استان اصفهان

کیفیت هوای اصفهان خطرناک است/ شاخص 400

ترجمه «کودک خوب من» به کتابفروشی‌ها آمد

دیدگاه مایکروسافت در مورد فناوری بلاکچین چیست؟

اجرای 85 برنامه فرهنگی ویژه دهه ولایت در منطقه 6 اصفهان

اقامه نماز عید سعید قربان در گوشه و کنار استان اصفهان

Starfield سالانه بسته‌الحاقی داستانی دریافت خواهد کرد

برنامه پرواز‌های فرودگاه اصفهان (28 خرداد 1403)

کنسول بازی اختصاصی روسیه در دست ساخت است

بازی چندنفره‌ Battle Vision Network برای کامپیوتر و موبایل معرفی شد؛ تریلر آن را ببینید

قحطی شدید در شمال غزه؛ جان ده‌ها هزار کودک در خطر است

دیدگاه مردم مهاباد درباره برنامه های زنده وگفتگو محورکاندیداهای ریاست جمهوری

مراسم پر فیض دعای عرفه در شهرستان‌های اصفهان

کدام قابلیت‌های هوش مصنوعی اپل و iOS 18 احتمالاً همزمان با آیفون 16 عرضه نمی‌شوند؟

عقب‌نشینی دولت از ممنوعیت واردات آیفون رفرش