بزرگنمايي:

پیام سپاهان - دنیای اقتصاد /متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
ندا وحیدی| جادوی فرمول‌یک، در نقاط مختلف جهان روی می‌دهد؛ از خیابان‌‌‌های تاریخی موناکو تا پیست آینده‌‌‌نگرانه یاس‌مارینا در ابوظبی، هر مسابقه، فرهنگ محلی منحصربه‌‌‌فردی را به نمایش می‌‌‌گذارد. تنها در ماه اکتبر سال 2023، بیش از نیم‌‌‌میلیون تماشاگر در پیست رقابت‌‌‌های اتومبیل‌‌‌رانی جایزه بزرگ آمریکا رکورد جدیدی را ثبت کردند. تیم‌‌‌های شرکت‌کننده برای این رقابت‌‌‌ها خودروهای پیشرفته طراحی می‌کنند و رانندگان سوپراستار را به خدمت می‌‌‌گیرند و در واقع هر تیم دو ماشین و دو راننده دارد.
اما چگونه این ورزش، جذابیت جهانی خود را به تجارت پرسود برای گروه فرمول‌یک تبدیل می‌کند. گذشته از پرداخت مبالغ هنگفت از جانب پیست‌‌‌های میزبان به گروه فرمول‌یک برای کسب حق میزبانی، بر سر کسب حق پخش رسانه‌‌‌ای این مسابقات، همیشه در پشت‌‌‌صحنه، رقابت تنگاتنگی میان رقبا جریان دارد و حق پخش رسانه‌‌‌ای، حدود 30‌درصد از درآمدهای فرمول‌یک را تشکیل می‌دهد. این جریان پرسود، شامل شبکه‌‌‌های سنتی، سرویس‌‌‌های استریم مانند نتفیلیکس و تلویزیون فرمول‌یک است و قراردادها اغلب مختص منطقه هستند.
در واقع باید گفت افزایش محبوبیت و درآمد رقابت‌‌‌های فرمول‌یک، صرفا محصول خودروهای سریع و رانندگان جسور نیست و نقش رسانه را نمی‌‌‌توان نادیده گرفت. به‌‌‌عنوان‌‌‌مثال، سریال مستند نتفیلیکس با عنوان «رانندگی برای بقا» که در مارس 2019 پخش شد و در حال حاضر فصل ششم آن عرضه شده، نقشی تحول‌آفرین در برانگیختن علاقه جهانی و دامن‌زدن به رشد بی‌‌‌سابقه این ورزش داشته است. دیگر منابع مالی فرمول‌یک عبارتند از: فروش بلیت شرکت در مسابقات، بسته‌‌‌های وی‌آی‌پی، تدارکات و حمل تجهیزات تیم‌‌‌ها، اعطای مجوزهای گوناگون از جمله برای شرط‌‌‌بندی.
مسابقات فرمول یک رقابتی میان ابرسرمایه‌‌‌دارها، همراه با چاشنی شهرت فزاینده و سرشار از پول و زندگی تجملاتی برای راننده‌‌‌های رقابت‌‌‌هاست. شاید خالی ‌‌‌از لطف نباشد که بدانید درآمد رانندگان مسابقات فرمول‌یک بین رنج حدود یک‌میلیون دلار تا 55میلیون دلار در هر دور از رقابت‌‌‌ها متغیر است. اما باید بدانید که سود اصلی رقابت‌‌‌ها نصیب تیم‌‌‌های شرکت‌کننده می‌شود، نه رانندگان.
لازم به ذکر است که رونق این رقابت‌‌‌ها همیشه در آمریکا نبوده، بلکه از دهه 90 به این ‌‌‌سو، رقابت‌های فرمول‌یک، هر سال رفته‌‌‌رفته در نقاط و در کشورهای مختلف جهان برگزار شده است و خاورمیانه امروز که میزبان بسیاری از این رویدادهاست، پیش ‌‌‌از این هیچ‌گاه روی نقشه این مسابقات نبود. امروز مسابقات جهانی جایزه بزرگ فرمول‌یک، در سه کشور خاورمیانه، یعنی بحرین، امارات و قطر (در واقع پنج‌کشور اگر جمهوری‌آذربایجان و ترکیه را هم در نظر بگیریم) برگزار می‌شود.
با این‌‌‌ حال، تاریخچه مسابقات فرمول‌یک در خاورمیانه شاید فراتر از تصور شما باشد. اولین دوره این مسابقات در خاورمیانه در سال 2004 برگزار شد؛ اما ارتباط کشورهای عربی با رقابت‌های فرمول‌یک برای چند دهه شکل گرفته بود و به سال 1977 بازمی‌گردد. اولین دور این شکل از مسابقات در یک کشور خاورمیانه، در بحرین بود که مایکل شوماخر آلمانی طی آن رقابت‌‌‌ها توانست هفدهمین رکورد جهانی خود را به ثبت برساند. در آن زمان نگرانی‌های زیادی درمورد محل برگزاری مسابقات، دورافتادگی آن، نفوذ شن و ماسه به داخل خودروها و آب‌‌‌وهوای گرم در کنار مسائل امنیتی وجود داشت؛ اما با شروع هیجان‌‌‌انگیز مسابقات، همه این نگرانی‌ها به فراموشی سپرده شد.
بعد از بحرین، ترکیه به‌‌‌سرعت به جمع میزبانان برگزارکننده این رقابت‌‌‌ها پیوست. امارات متحده عربی با جیب‌‌‌های پر از پول حاصل از دلارهای نفتی از دیگر کشورهایی بود که میزبانی این دست رقابت‌‌‌ها را در شیخ‌‌‌نشین ابوظبی پذیرفت و با ساخت و توسعه یک‌پیست مثال‌‌‌زدنی و صرف مبالغ هنگفت، جایگاه خود را در این حوزه تثبیت کرد. در سال 2021، عربستان‌سعودی هم توانست با بهره‌گیری از سرمایه‌های هنگفت نفتی و دلارهای شرکت آرامکو، نام خود را در تقویم رقابت‌های فرمول‌یک به عنوان یک بازیگر کلیدی ثبت کند.