بزرگنمايي:

پیام سپاهان - همشهری آنلاین / کسب‌وکارهای فرهنگی عموما اقتصادهای لرزانی دارند و مستعدند از هر اتفاقی متأثر شوند. وقایع 2 هفته گذشته تقریبا تأثیر بلاواسطه‌ای روی سالن‌های سینما و تئاتر، کنسرت‌ها و کتابفروشی‌ها داشته و باعث لغو و تعویق برنامه‌های آنها یا افت فروش‌شان شده است.
از میان این کسب‌وکارهای فرهنگی، کتابفروشی‌ها مشکلاتشان دوچندان است. معمولا هر سال پس از برگزاری نمایشگاه کتاب تهران، کار کتابفروشی‌ها تا اواسط شهریور و آماده شدن دانشجویان و دانش‌آموزان برای آغاز سال تحصیلی جدید کم‌رونق می‌شود.
کتابفروشی‌ها امیدوارند با شروع ماه مهر کارشان رونق بگیرد و روزهای بهتری را تجربه کنند. در 2 سال گذشته که مدارس و دانشگاه‌ها به‌دلیل شیوع کرونا بسته بودند، کتابفروشی‌ها مهرماه سوت و کوری داشتند؛ البته قرنطینه خانگی و پرهیز از حضور در مکان‌های عمومی باعث شده بود که درصد بسیار ناچیزی از مردم رو به‌سوی مطالعه بیاورند و بخشی از وقتشان را صرف کتاب خواندن کنند، اما افزایش هزینه‌های مختلف زندگی به قشر محدود کتابخوان اجازه نمی‌داد که با فراغ‌بال و بدون ‌نگرانی از قیمت پشت جلد کتاب‌ها خرید کنند. امسال هم وقایعی که در روزهای گذشته رخ داد باعث شده تا کتابفروشی‌ها، به‌رغم بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها، وضعیت چندان بهتری نسبت به 2 سال گذشته نداشته باشند؛ البته جز این، گران شدن ملزومات انتشار کتاب در هفته اخیر به کاهش قدرت خرید کتابخوانان ضربه دیگری وارد آورده است.
گرانی 2 تا 5 درصدی طی هفته اخیر
در 3،2 سال گذشته عادت کرده‌ایم چاپ جدید هر کتابی با افزایش قیمت منتشر شود. گاه برای خریداران کتاب این سؤال پیش می‌آید که چرا کتاب‌ها در هر چاپ گران‌تر می‌شوند؟ جواب این سؤال را باید در بالا رفتن قیمت کاغذ و سایر ملزومات انتشار کتاب جست‌وجو کرد. مطابق گزارش خبرگزاری کتاب ایران، بازار مواداولیه حوزه چاپ و نشر طی هفته اخیر 2 تا 5 درصد افزایش قیمت داشته است. طبق رصد بازار، هر ورق زینک نیز با 5 درصد افزایش نسبت به هفته گذشته با بهای 68 هزار و 500 تومان خرید و فروش می‌شود. هرکیلو مرکب گلاسه خارجی در هفته جاری حدود 210 تا 220 هزار تومان قیمت‌گذاری شده که نشان‌دهنده 3 تا 5 درصد افزایش است؛ هر کیلو مرکب گلاسه ایرانی رنگی نیز بدون تغییر قیمت در 2 هفته اخیر، حدود 143 هزار تومان و هر کیلو مرکب گلاسه مشکی به قیمت 111 هزار تومان، هر کیلو مرکب تحریر رنگی ایرانی 124 هزار تومان و هر کیلو مرکب تحریر مشکی ایرانی نیز 97 هزار تومان است. هر کیلو چسب صحافی، چسب سرد ایرانی نیز بدون افزایش یا کاهش 80 هزار تومان و چسب گرم کیلویی 170 تا 180 هزار تومان و الکل ایزوپروپیل کیلویی 58 تا 60 هزار تومان عرضه می‌شود.
 نگاهی به قیمت کاغذ نیز نشان‌دهنده 2 درصد افزایش بهای این کالاست؛ به‌طوری که دوشنبه (11 مهرماه) هر بند کاغذ چینی 70 گرمی 70 در 100 به‌قیمت یک‌میلیون و 300 هزار تومان و هر بند کاغذ چینی 70 گرمی 60 در 90 به‌قیمت 770 هزار تومان در بازار عرضه شده است که نسبت به هفته گذشته دوشنبه (4 مهر) رشد قیمت دارد. همچنین هر بند کاغذ چاپ و تحریر چینی در گراماژ 80 گرمی 70 در 100 آن به قیمت یک‌میلیون و 330 هزار تومان و هربند کاغذ چینی 80 گرمی 60 در 90 به قیمت یک‌میلیون و 30 هزار تومان خرید و فروش می‌شود. بر این اساس، قیمت هرکیلو کاغذ گلاسه 90 گرمی 70 در 100 نیز 36 هزار تومان، هر کیلو کاغذ گلاسه 128 گرمی 70 در 100 به قیمت 33 هزار تومان، هر کیلو کاغذ گلاسه 250 گرمی 70 در 100 به قیمت 41 هزار تومان، هر کیلو کاغذ گلاسه 300 گرمی 70 در 100 به قیمت 49 هزار تومان و هر کیلو کاغذ گلاسه 200 گرمی 70 در 100 به‌قیمت 41 هزار تومان است. همه این قیمت‌ها می‌تواند توضیح‌دهنده علت افزایش قیمت پشت جلد کتاب‌ها و کم شدن امکان دسترسی قشر کتابخوان به کتاب باشد.
افت فروش کتابفروشی‌های فیزیکی و آنلاین‌
در 2 سال گذشته، کتابفروشی‌های فیزیکی از فضای مجازی به‌عنوان راهکاری مؤثر برای حل مشکل کاهش تعداد مشتریان حضوری‌شان استفاده می‌کردند. از سوی دیگر، رونق فروش آنلاین کتاب در دوره کرونا باعث افزایش تعداد سایت‌های فروش آنلاین کتاب شد و هم‌اکنون میان کتابفروشان فیزیکی و آنلاین رقابتی جدی وجود دارد. گران شدن کتاب باعث شده حتی کسانی که معمولا به رفتن به کتابفروشی و چرخیدن در میان قفسه‌های کتاب و ورق زدن کتاب‌های مختلف علاقه دارند، میان این علاقه‌شان و قیمت عموما پایین‌تر کتاب‌های آنلاین، دومی را انتخاب کنند و قید حضور در کتابفروشی‌های فیزیکی را بزنند و خرید آنلاین را تجربه کنند. بعضی از کتابفروشی‌های آنلاین هم خوب بر قواعد بازی مسلط شده‌اند و با فروش‌های تخفیف‌دار، ارسال‌های رایگان و بسته‌بندی‌های شیک حسابی جای خود را در بازار کتاب باز کرده‌اند، اما مشکلی که در 2 هفته گذشته پیش آمده این است که مشکلات اینترنت باعث شده روند ثبت سفارش‌ها ـ به‌رغم شروع مهرماه ـ کاهش داشته باشد. حتی برخی فروشندگان آنلاین کتاب سعی کرده‌اند با ارائه تخفیف‌های جذاب و زیاد مشتریانشان را به ثبت سفارش ترغیب کنند، اما در وضعیت فعلی گویا این ترفند چندان جوابگو نیست.
کتابفروشی‌های فیزیکی هم وضعیت چندان مساعدتری ندارند. فرشاد جوادی، یکی از پرسنل کتابفروشی ترنجستان بهشت واقع در خیابان شریعتی تهران، به همشهری می‌گوید: «در روزهای گذشته پس از آمارگیری‌ای که انجام دادیم، متوجه شدیم حدود 20 درصد کاهش فروش داشته‌ایم. این در حالی است که معمولا مهرماه، شب عید ما کتابفروشان است و انتظار داریم که از اواخر شهریور فروش ما بیشتر شود. البته فروش بخش لوازم‌تحریر فروشگاه خوب است، اما فروش بخش کتاب کند شده است.» جوادی قیمت بالای کتاب‌ها را هم در افت فروش کتابفروشان بی‌تأثیر نمی‌داند و می‌گوید: «کتابی که ظرف 2 هفته به چاپ جدید رسیده، قیمتش 10 تا 15 درصد افزایش داشته است. درست است که قیمت مواداولیه چاپ کتاب مدام بالا می‌رود، اما به هر حال کتابی که به چاپ بعدی می‌رسد، دیگر هزینه‌هایی مثل فیلم و زینک، حق تالیف یا ترجمه، دستمزد ویراستار و... را ندارد و باید در چاپ‌های بعدی کمی ارزان‌تر شود، اما افزایش قیمت مواداولیه چنین اجازه‌ای به ناشران نمی‌دهد.» جوادی معتقد است در این وضعیت کسی تمرکز برای کتاب خواندن ندارد و طبیعی است که بازار کتاب در این اوضاع وضع خوبی نداشته باشد.