پیام سپاهان - ستاره یا همان «سامانه توثیق الکترونیک روشمند و هوشمند» برای هوشمند و الکترونیکی کردن وثیقه گذاری راه اندازی شده است؛ هدف از اجرایی شدن آن این است که افراد و متقاضیان دریافت وام بتوانند سهام خود را به عنوان وثیقه ارائه دهند و با احراز سایر شرایط، تسهیلات خود را دریافت کنند.

اوایل مرداد ماه امسال،‌با حضور دادستان کل کشور، وزیر اقتصاد و رییس سازمان بورس، از سامانه ستاره رونمایی شد. به گفته خاندوزی، بر اساس طرح توثیق الکترونیک سهام، مردم برای دریافت وام از شبکه بانکی و همچنین سایر خدمات در قوه قضائیه می‌توانند از توثیق سهام به صورت الکترونیک بدون کمترین مراجعه به شبکه بانکی استفاده کنند. وزیر اقتصاد در این مراسم تاکید کرد که سیم کارت، طلا، خودرو و دیگر دارایی ها در آینده نزدیک می توانند با اضافه شدن به این سامانه اعتبار شخص را برای وثیقه گذاری و همچنین اعتبار سنجی بالا ببرند تا به شکل واقعی از کار مردم گره گشایی صورت بگیرد. در ادامه و بر اساس اطلاعات شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه مهم‌ترین تعاریف و پرسش‌های متداول را با هم مرور می کنیم.

تعاریف مهم در سامانه ستاره
ابتدا به برخی از تعاریف مهم می پردازیم:
وثیقه گیر: شخصی است که وثیقه به نفع او انجام پذیرفته است (در این فرآیند بانک ها)
وثیقه گذار:منظور مالک اوراق بهادار یا نماینده وی است که اوراق بهادار را به نفع وثیقه گیر، توثیق می نماید (در این فرایند سهامداران حقیقی)
اوراق بهادار: منظور اوراق بهاداری است که در شرکت سپرده گذاری مرکزی، سپرده شده است.
توثیق هوشمند نوع 2: در این نوع از توثیق که بصورت الکترونیکی انجام ‌می‌شود، کلیه عایدات شامل سود و افزایش سرمایه(جایزه و یا حق تقدم) به وثیقه گذار تعلق می‌گیرد.
اوراق بهادار وثیقه: اوراق بهاداری است که تحت مالکیت وثیقه گذار قرار دارد و به دلایل قانونی یا مقرراتی ممنوعیتی جهت معامه اوراق بهادار مذکور وجود ندارد و به نفع وثیقه گیر توثیق شده است.
اوراق بهادار قابل توثیق: دارایی که نزد بانک دیگری وثیقه نشده باشد، توقیف نباشد، ممنوع المعامله نوع B نباشد، فریز نباشد و دارایی غیرسپرده نباشد.
نرخ کارمزدهای توثیق بر حسب تعداد دارایی
5 ریال به ازای هرسهم تا سقف 25 میلیون سهم
4 ریال به ازای هر سهم تا سقف 50 میلیون سهم
3 ریال به ازای هر سهم تا سقف 75 میلیون سهم
2 ریال به ازای هر سهم تا سقف 100 میلیون سهم
1 ریال به ازای هر سهم مازاد بر 100 میلیون سهم
(کارمزد توثیق مربوط به مصوبه مورخ 29خرداد1389 دستور العمل سازمان بورس اوراق بهادار)
پرسش‌ های متداول سامانه ستاره
در صورتیکه یک بانک جدید درخواست برای وثیقه کردن سهام را از شرکت سمات دارد چه کارباید انجام دهد؟ درخواست مکتوب تحت نامه به مدیرعامل شرکت سپرده گذاری مرکزی ارسال شود؛ می افراد می‌توانند برای جهت کسب اطلاعات بیشتر ‌می‌توانند با مدیر پروژه توثیق تماس حاصل نمایند.
سهامدار برای وثیقه گذاشتن دارایی و سهام خود چه شروطی باید داشته باشد؟ سهامدار باید سجامی ‌باشد. شرایط عمومی بانک‌ها (اعم از نداشتن چک برگشتی، داشتن حساب نزد بانک مربوطه و ...) را داشته باشد. دارایی قابل توثیق داشته باشد. در تلفن همراه اپلیکیشن مورد نظر بانک را داشته باشد و با موبایل به نام و سجامی شده خود احراز نماید. در حال حاضر چه اپلیکیشن هایی خدمت توثیق کلیه اوراق بهادار را انجام می‌دهند؟ اپلیکیشن ایوا بانک ملی (نشان بانک/خدمت توثیق اوراق بهادار)
سهامدار در اپلیکیشن بانک چه فرایندی را باید طی کند؟ انجام احراز اراده با ورود به اپلیکیشن در ابتدا شخص به بانک وکالت فروش می‌دهد (در صورت عدم تعهد به اقساط بانک) سپس دارایی سهامدار نمایش داده می‌شود و سهامدار می‌تواند شخصا نسبت به میزان و ارزش دارایی که می‌خواهد وثیقه شود اقدام نماید. انجام احراز اختیار (توسط پیامک ارسال شده از سجام) پرداخت کارمزد توثیق (اتصال به درگاه پرداخت) اتمام فرایند و دریافت استعلام‌ها توسط سیستم آیا امکان فسخ درخواست و استرداد کارمزد توثیق وجود دارد؟ خیر، کارمزد به هیچ عنوان قابل استرداد نمی‌باشد. همچنین عملیات توثیق یا بطور کامل انجام می‌شود و یا خیر.
مدت بازپرداخت اقساط به چه صورت است و چه زمانی بانک نسبت به فروش سهم اقدام می‌کند؟ قوانین این امر از سوی بانک عامل مشخص می‌شود.
چه زمانی دارایی از وثیقه خارج می‌شود؟ پس از بازپرداخت اقساط در موعد مقرر رفع توثیق دارایی انجام خواهد شد.
آیا در صورتیکه سهام در زمان وثیقه افزایش سرمایه داد و یا شامل جایزه و حق تقدم شد، سهامدار می-تواند از حق خود در اینباره استفاده نماید؟ بله، توثیق مکانیزه های انجام شده از نوع 2 وثیقه است که در آن تمامی عایدات اعم از افزایش سرمایه و سود مجمع به سهامدار داده می‌شود.
نرخ سود و بازپرداخت اقساط به چه صورتی می‌باشد؟ شرایط و مبلغ وام وابسته به بانک عامل است. اما بطور کلی وام 18 درصد با بازپرداخت 3تا5 سال می‌باشد که جزئیات آن از سوی بانک قابل تشریح است.
چه میزان از ارزش دارایی می‌تواند تبدیل به مبلغ وام شود؟ بطور کلی 50 درصد از ارزش دارایی می‌تواند تحت عنوان وام پرداخت شود.
کدام بانک ها در سامانه توثیق سهام حضور دارند؟ ملی، رسالت و مهر ایران؛ بانک هایی هستند که در سامانه توثیق سهام حضور دارند و متقاضیان حقیقی و حقوقی می توانند برای دریافت تسهیلات از این طریق اقدام کنند.