بزرگنمايي:

پیام سپاهان - اعتماد /مرکز آمار در دو گزارش جداگانه، دو هشدار تورمی در حوزه صنعت و خدمات را ارایه کرده است. گزارش اول مرتبط با تورم بخش صنعت است که در آن عنوان شده قیمت اقلام صنعتی در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته به‌طور میانگین بالغ بر 46 درصد افزایش یافته. گزارش دوم مربوط به تورم تولید‌کننده بخش خدمات است که می‌گوید تورم به ثبت رسیده این بخش در بهار 1401 در تمامی شاخص‌های تورمی اعم از نقطه‌ای، سالانه و فصلی رکورد 10 سال گذشته را شکسته است. 
 تورم تولید‌کننده (ppi) در اقتصاد کلان پیشرانی برای تورم مصرف‌کننده (cpi) محسوب می‌شود. به بیان ساده‌تر افزایش قیمتی که در مبدا تولید و ارایه کالا و خدمات رخ می‌دهد که تورم تولید‌کننده گویای آن است، با یک فاصله زمانی به بازار‌های خرد منتقل شده و مصرف‌کنندگان آن را حس خواهند کرد. البته در بخش‌های مختلف این فاصله زمانی متفاوت است، به عنوان مثال تورمی که در مبدا تولید بخش صنعت رخ می‌دهد به تبع دیر‌تر از بخش خدمات به مصرف‌کننده خرد منتقل می‌شود. هرچه شرایط اقتصادی و جامعه بی‌ثبات‌تر و تورمی‌تر باشد، این انتقال سریع‌تر خواهد بود، انتظارات منفی نیز در تسریع انتقال تورم بسیار حائز اهمیت است. 
تورم بخش صنعت در قله 1.5 ساله
 تورم نقطه به نقطه بخش صنعت در بهار سال جاری 46.2 درصد برآورد شده، این در حالی است که همین شاخص در زمستان گذشته حدود 40 درصد بوده است. تورم فصلی تولید‌کننده بخش صنعت نیز 12.5 درصد به ثبت رسیده، این شاخص نیز نسبت به تورم فصلی این بخش در زمستان سال گذشته حدود 5 درصد بالاتر بوده است. همچنین تورم فصلی بهار در شش فصل گذشته یعنی از زمستان 99 تاکنون بالاترین نرخ محسوب می‌شود. بر این اساس می‌توان عنوان کرد برای بار دیگر شاخص‌های تورمی در بخش صنعت روندی صعودی به خود گرفته‌اند. در مورد تورم سالانه کمی اعداد متفاوت رقم خورده است. تورم سالانه یا به عبارتی 12 ماهه، برای محاسبه تورم بازه زمانی بلند‌تری را مورد بررسی قرار می‌دهد، از همین رو عموما اثر تغییرات قیمت در شاخص تورم نقطه به نقطه نسبت به شاخص سالانه زود‌تر دیده می‌شود. به تبعیت از این مساله تورم سالانه تولید‌کننده صنعت در فصل بهار امسال 48 درصد رقم خورده در حالی که در زمستان سال گذشته این شاخص 56 درصد بوده است. اما با توجه به روندی صعودی که تورم فصلی در این بخش به وجود آمده، در ماه آتی شاهد افزایش تورم سالانه صنعت خواهیم بود؛ رکوردهای تورمی در بزرگ‌ترین بخش اقتصاد. از طرف دیگر، مرکز آمار ایران گزارش داده که تورم فصلی شاخص قیمت تولید‌کننده بخش خدمات در بهار سال جاری 13.8 درصد بوده که نسبت به زمستان گذشته حدود 6 درصد بالاتر بوده، تورم رقم‌خورده در بهار امسال در بخش خدمات، بالاترین تورم از ابتدای دهه 90 تاکنون محسوب می‌شود. در دیگر شاخص‌های تورمی، سالانه (12 ماهه) و فصلی نیز شاهد ثبت رکود تورم بخش خدمات در بهار امسال در بازه زمانی ده سال گذشته بوده‌ایم. اهمیت این عدد وقتی بیشتر می‌شود که بدانیم 57 درصد اقتصاد ایران را «خدماتی»ها می‌گردانند. سهم این بخش از تولید ناخالص داخلی کشور در سال 99 به علت شیوع بیماری کرونا و از این جهت که بحران‌هایی مانند کرونا نخستین ضربه را به گروه خدمات می‌زنند، کمی کاهش یافته و 56.4 درصد بوده است، با کمرنگ‌تر شدن کرونا در سال گذشته و کنار آمدن اقتصاد با شرایط جدید، رشد اقتصادی بخش خدمات عدد مناسبی را به ثبت رساند و سهم این بخش از کیک اقتصادی به 57.5 درصد رسید. بررسی‌ها نشان می‌دهد در بیش از یک دهه، بالاترین تورم فصلی که قبل از بهار امسال تجربه شده در تابستان 99 بوده که حدود 11 بوده است. کمترین نرخ نیز در همین بازه زمانی به بهار سال 95 بازمی‌گردد که تورم تولید‌کننده خدمات نزدیک به صفر درصد به ثبت رسیده. شدت تورم تولید‌کننده بخش خدمات در سال‌های اخیر نسبت به سال‌های میانی و حتی سال‌های ابتدایی دهه 90 بالاتر است، به بیان دیگر تورم در این بخش وارد کانال‌های بالای تورمی شده که توسط نرخ‌های تورمی کف حمایت شده و پایین‌تر نمی‌آید. این امر که تورم در این بخش به نرخ‌های نسبتا بالا خو کرده می‌تواند در آینده بسیار خطرناک باشد و از کاهش تورم در خدمات جلوگیری کند.
بهای خدمات در یک سال 1.5 برابر شد
گزارش مرکز آمار ایران می‌گوید تورم نقطه به نقطه بخش خدمات در بهار سال جاری 49.4 درصد بوده است. این عدد به بیان ساده‌تر یعنی بهای خدمات در بهار سال جاری نسبت به بهار سال گذشته به‌طور متوسط یک‌ونیم برابر بالاتر رفته است، این نرخ بالاترین نرخ تورم نقطه‌ای این بخش از ابتدای دهه 90 تا اکنون محسوب می‌شود. پس از بهار سال گذشته کمی نرخ تورم خدمات کاهش یافت و از 48 درصد به پایین‌تر از 46 درصد رسید، اما بار دیگر روند صعودی خود را در سال 1401 آغاز کرده است. به‌طور کلی می‌توان عنوان کرد که تورم نقطه‌ای تولید‌کننده بخش خدمات از سال 97 وارد کانال‌های بالای تورمی شده و از بهار سال 98 که وارد کانال 30 شد هیچگاه از این عدد پایین‌تر نرفته، حتی می‌توان گفت طی 3 سال اخیر یک‌بار دیگر هم این شاخص کانال خود را تغییر داده و وارد 40 شده و از زمانی که تورم نقطه‌ای خدمات در پاییز 99 عدد 40.2 را به ثبت رساند نه تنها از این رقم پایین‌تر نرفته بلکه به مرز 50 درصد نیز رسیده است.