بزرگنمايي:

پیام سپاهان - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشر آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
آرمین منتظری/ امارات متحده عربی، در ادامه گام‌هایی که در طول چند هفته گذشته در زمینه دیپلماسی منطقه‌ای برداشته، حالا به ایران رسیده است. قرار است مشاور ارشد امنیت ملی امارات، شیخ طحنون بن‌زائد آل‌نهیان، امروز وارد ایران شود. این سفر پس از آن انجام می‌شود که علی باقری در تاریخ 26 نوامبر به امارات و کویت سفر کرد. باقری در ابوظبی با انورقرقاس وزیر مشاور در امورخارجه دیدار کرد. در آن زمان باقری گفته بود که طرفین توافق کردند فصل جدیدی را در روابط و افق‌های تازه‌ای از روابط با کویت و امارات گشوده شود. 
این نخستین‌بار از سال 2016 است که یک مقام عالیرتبه اماراتی به ایران سفر می‌کند. در سال 2016 و پس از حمله برخی عناصر خودسر به سفارت عربستان در ایران که در واکنش به اعدام یک روحانی متنفذ شیعه در عربستان رخ داد، امارات نیز سطح روابط خود با ایران را کاهش داد. اما حالا به نظر می‌رسد که امارات در ادامه رویکرد جدید منطقه‌ای خود و همچنین با ادامه یافتن مذاکرات عربستان و ایران، تمایل دارد روابط خود با ایران را به سطح دیگری ارتقا دهد. به گفته پایگاه اطلاع‌رسانی نورنیوز، ‌شیخ طحنون که برادر ولیعهد ابوظبی است، قرار است در ایران با علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی دیدار کند. هر چند انتظار می‌رود که علی باقری نیز قبل از آغاز دور بعدی گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران به قدرت‌های غربی در وین، با شیخ طحنون دیدار کند. 
بعد از اینکه بین سال‌های 2016 تا 2018 روابط امارات و ایران تقریبا در یک وضعیت سکون قرار داشت، در سال 2019 و بعد از حملاتی که توسط یمنی‌ها به تانکرهای نفتی در خلیج‌فارس و همچنین ساخت‌های بخش انرژی عربستان انجام شد، امارات بار دیگر تلاش کرد برای بهبود روابط با ایران گام‌هایی بردارد. عربستان نیز در ماه آوریل سال 2021 مذاکرات مستقیم با ایران را برای حل اختلافات فی‌مابین آغاز کرد. انور قرقاش، وزیر مشاور در امورخارجه امارات ماه گذشته در گفت‌وگویی با خبرگزاری رویترز گفت: «امارات قصد دارد قدم‌هایی برای کاهش تنش با ایران بردارد و این بخشی از سیاست‌ ما برای بهره‌گیری از دیپلماسی و دور شدن از رویارویی است.» قرقاش تاکید کرد که به‌رغم اینکه پیشقدم شدن امارات برای کاهش تنش‌ها با ایران، نگرانی‌های ابوظبی از رفتار ایران در کشورهایی نظیر عراق، سوریه، یمن و لبنان همچنان پابرجاست، اما رویارویی میان دو کشور موجب می‌شود که همه منطقه هزینه‌اش را در دهه‌های آینده پرداخت کند.
سفر شیخ طحنون به ایران درست چند روز بعد از گفت‌وگوهای غیرمستقیم ایران و امریکا در وین بر احیای توافق‌ هسته‌ای انجام می‌شود. گفت‌وگوهای روز جمعه پایان یافت و با اعلام نارضایتی طرف‌های اروپایی و امریکایی از پیشنهادات ایران، قرار شد که این مذاکرات در این هفته بار دیگر ازسر گرفته شود. مقامات اماراتی نظیر قرقاش معتقدند که روند بهبود روابط میان ایران و امارات روندی کند اما موفقیت‌آمیز خواهد بود. کشورهای حاشیه خلیج‌فارس با دقت به روند مذاکرات هسته‌ای در وین چشم دوخته‌اند. امارات و عربستان سعودی معتقدند که توافق هسته‌ای توافق جامع و کاملی نیست، چراکه در آن به برنامه موشکی ایران و شبکه گروه‌های نیابتی ایران در منطقه پرداخته نشده است. اما به نظر می‌رسد که این کشورها از جمله امارات به ادامه مذاکرات و احیای توافق هسته‌ای رضایت داده‌اند. 
گمان می‌رود که یکی از دستورکارهای مذاکره شیخ طحنون در ایران، تحولات افغانستان باشد. اتفاقاتی که در افغانستان در جریان است از دو جهت نگرانی امارات متحده عربی را برمی‌انگیزد: نخست ظهور گروه‌های تندرو در منطقه و دیگری تغییر نقش ایالات متحده امریکا در منطقه. اماراتی‌ها چند سالی است که به این نتیجه رسیده‌اند تنش‌های منطقه‌ای که از سوی گروه‌های اسلامگرای تندرو ایجاد می‌شود، منافع اقتصادی و سیاسی آنها را به خطر می‌اندازد. یکی از دستورکارهای اماراتی‌ها در منطقه طی سال‌های اخیر این بوده که با هر جنبش اسلامگرای تندرویی از در ضدیت وارد شده است. این سیاست امارات را می‌توان در امارات و سودان مشاهده کرد. همچنین برخورد با فعالیت جنبش اخوان‌المسلمین در منطقه نیز در صدر سیاست‌های امارات قرار دارد. از این جهت و با توجه به اینکه ایران با افغانستان مرز مشترک دارد، مذاکره با تهران برای مهار تهدیدات احتمالی طالبان در افغانستان اهمیتی حیاتی برای امارات دارد. وانگهی با پدیدار شدن نشانه‌های تغییر نقش امریکا در منطقه مسلما کشورهایی نظیر امارات به دنبال ائتلاف‌سازی‌های جدید و تغییر رویکرد در سیاست خارجی خود گام برخواهند داشت. 
موضوع دیگری که احتمالا در دستورکار گفت‌وگوهای دو کشور خواهد بود، موضوع روابط امارات و اسراییل است. البته از زمانی که امارات توافقنامه صلح با اسراییل امضا کرده، ایران تلاش کرده با احتیاط با این مساله برخورد کند تا این مساله به بهانه تنش در روابط با کشورهایی نظیر امارات تبدیل نشود. مواضع دستگاه سیاست خارجی ایران نیز در این خصوص مواضعی مبتنی بر حسن همجواری و همسایگی بوده است. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز روز دوشنبه اول آذر ماه در نشست مطبوعاتی خود در پاسخ به سوالی در مورد اخبار منتشر شده مبنی بر سفر یک هیات اماراتی به ایران و روابط دیپلماتیک دو کشور گفت: «روابط ایران و امارات عربی متحده به‌رغم برخی پرونده‌های اختلافی در سطح سیاسی و منطقه‌ای، با فهم مشترک و سیاست حسن همسایگی در مسیر خوبی است. روابط تجاری و اقتصادی به سطح قابل توجه و بی‌سابقه‌ای در چند ماه اخیر رسیده است. طبیعی است این روابط خوب اقتصادی، تجاری، سیاسی و دیپلماتیک، رفت و آمدهای دیپلماتیک را هم لازم و ضروری می‌کند و اینها در دست انجام و طراحی است.»
اما کاملا بدیهی است که ایران درخصوص روابط امارات با اسراییل نگرانی‌هایی دارد که جنس این نگرانی‌ها بیشتر از نوع امنیتی-اطلاعاتی است. حضور فعال مقامات صهیونیستی در امارات و احتمال استقرار ایستگاه‌های جاسوسی و عملیات سایبری تل‌آویو در امارات از جمله نگرانی‌های ایران است. مسائلی نظیر سفر اخیر «تزیپی لیونی» به ابوظبی، رزمایش مشترک امریکا، رژیم صهیونیستی، بحرین و امارات در دریای سرخ، برگزاری نمایشگاه دفاعی اخیر امارات که با حضور مقامات تل‌آویو برگزار شد و اخبار متعددی که در مورد سفر محرمانه وزیر دفاع اسراییل به ابوظبی منتشر شده، از جمله نگرانی‌های ایران است. اما به نظر می‌رسد که ایران تمایل دارد درخصوص این مسائل نه در عرصه دیپلماسی علنی و عمومی، بلکه در دیدارهای خصوصی گفت‌وگو کند.