بزرگنمايي:

پیام سپاهان - صبح نو /متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و بازنشر آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
فائزه مومنی / کرونا ضعف‌های سیستم حمل‌ونقل عمومی به‌ویژه مترو را به‌وضوح نمایان کرد. به اضافه اینکه همزمان کشور درگیر بحران‌های اقتصادی ناشی از پاندمی و تحریم‌ها شد و توسعه خطوط مترو و خرید واگن با سد بزرگی برخورد کرد. تهران با هفت خط مترو حداقل به دوهزار واگن جدید نیاز دارد. به اضافه اینکه اوضاع واگن‌های در حال استفاده نیز خوب نیست و هر چند روز یکبار خبرهایی مبنی بر توقف قطارها در یکی از ایستگاه‌ها به دلیل نقص فنی به گوش می‌رسد، این یعنی زنگ خطر استفاده از واگن‌های چندساله مترو به صدا درآمده است. جعفر تشکری‌هاشمی، رییس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران به «صبح‌نو» گفت که 500واگن مترو نیازمند بازسازی فوری (اورهال) هستند و در بهترین حالت تا پایان سال، 67واگن تعمیر خواهند شد. محسن هاشمی‌‌رفسنجانی، رییس شورای پنجم شهر تهران نیز در واپسین روز‌های حضورش با اشاره به وضعیت نگران‌کننده حمل‌ونقل عمومی در تهران گفته بود که هر سه خط مترویی که در سال‌های اخیر افتتاح شده هنوز به اندازه نیاز واگن و تجهیزات آن تامین نشده است و این خطوط، تجهیزات سایر خطوط را استفاده می‌کنند و طبیعی است این مشکلات، موجب کمبود تجهیزات، افزایش استهلاک، عدم اورهال و تعمیرات اساسی به‌موقع در تجهیزات می‌شود. به گفته علی امام، مدیرعامل متروی تهران، برای اورهال کردن هر رام قطار، چیزی حدود 20 تا 30میلیارد تومان پول نیاز است. همزمان روند افتتاح ایستگاه‌ها نیز به‌شدت کند شده که مطابق با اظهارات امام، از خط6، 19ایستگاه و از خط7 نیز 6ایستگاه باقیمانده است که با رقمی حدود 12هزار میلیارد تومان تکمیل می‌شود. ساخت هر کیلومتر مترو به همراه ناوگان آن چیزی حدود یک‌هزار و 300میلیارد تومان هزینه می‌برد.
شهروندان تهرانی در یکی، دو هفته گذشته چندین بار شاهد توقف قطارهای مترو روی ریل‌ها بوده‌اند که البته تصاویر و فیلم‌هایی نیز از خرابی قطارها در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. این مساله به‌وضوح نشان می‌دهد که باید فکری عاجل برای نوسازی قطارها کرد. این در حالی است که خبری از خروجی قرارداد‌های شهرداری برای تامین واگن نیز به گوش نمی‌رسد و مدیران شهری فعلا بر تعمیر واگن‌ها تاکید دارند؛ به‌طوری‌که علیرضا زاکانی، شهردار تهران چندی پیش اعلام کرد که در کوتاه‌مدت حدود 600واگن مترو نیاز به اورهال دارد که اگر این کار انجام نشود این واگن‌ها از رده خارج خواهند شد و از سوی دیگر، 146واگن از رده خارج‌شده که باید بازسازی شوند. به گزارش «صبح‌نو»؛ قرارداد تامین 105واگن مترو با شرکت واگن‌سازی تهران که اواخر سال گذشته منعقد شد نیز هنوز به سرانجامی نرسیده و قرارداد تامین 630واگن از طریق فاینانس با چین هم با حذف تامین اعتبار 15درصدی از محل صندوق توسعه ملی به بن‌بست رسیده است. در سال96 اعلام شد که کنسرسیوم شرکت CRC چین و واگن‌سازی‌های تهران سازندگان نهایی برای 630واگن مترو تهران شده است. همان زمان اعلام شد در قرارداد 630دستگاه واگن مترو، 56دستگاه آن به‌صورت کامل وارد می‌شود و 70واگن در ایران مونتاژ خواهد شد. همچنین در بخش داخلی‌سازی نیز به سه بخش تقسیم شده که در بخش اول 84واگن ساخته و در پایان آن 31درصد داخلی‌سازی می‌شود و در بخش دوم نیز 210واگن ساخته که در پایان ساخت این بخش به 39درصد داخلی‌سازی خواهد رسید و در بخش سوم نیز مجددا 210واگن ساخته می‌شود که 56درصد داخلی‌سازی را در پی خواهد داشت اما در نهایت تمام وعده‌ها به نتیجه نرسید.
قرارداد ساخت 105واگن مترو؛ معطل پیش‌پرداخت
علی امام، مدیرعامل متروی درباره آخرین وضعیت دو قرارداد تامین 105 و 630واگن مترو گفته که این قرارداد اواخر سال گذشته امضا شد، آن موقع هنوز قطار ملی به نتیجه مطمئنی نرسیده بود بعد از اینکه قطار ملی رونمایی شد یک الحاقیه به قرارداد اضافه کردیم که دوماه پیش مبادله شد. طی این الحاقیه قیمت واگن از حدود یک‌میلیون یورو به 898هزار یورو کاهش پیدا کرد. همچنین قرارداد بر مبنای تجربه قطار ملی و داخلی‌سازی 85درصد بسته شد. به اضافه اینکه تعداد آن از 105 به 113واگن افزایش پیدا کرد. به گفته مدیرعامل متروی تهران، قطار‌های مترو شامل 15رام و هفت واگن هستند، این در حالی است که سه خط 3، 4 و 7 به‌شکلی طراحی شده‌اند که قطار با هشت واگن وارد آن‌ها شوند و نداشتن قطار هشت واگن استفاده نکردن از این ظرفیت بود، پس در قرارداد جدید ساخت یک قطار با هشت واگن نیز اضافه شد. او در پاسخ به این پرسش که این قرارداد در چه مرحله‌ای است، تاکید کرده که باید به شرکت واگن‌سازی پیش‌پرداخت بدهیم تا کارش را شروع کند.
 هنوز بانک رفاه 219میلیارد تومان از پول اوراق مشارکت سال98 را پرداخت نکرده است و درصورتی‌که این پول آزاد شود به‌عنوان پیش‌پرداخت به شرکت واگن‌سازی مترو پرداخت خواهیم کرد.
مدیرعامل متروی تهران همچنین درباره سرانجام قرارداد تامین 630واگن مترو از طریق فاینانس با چین، گفته: جایگاه ما در این موضوع پیگیری است، زیرا قرارداد در وزارت کشور بسته شده است. بااین‌حال چندی پیش جلسه‌ای در نهاد ریاست‌جمهوری برگزار شد که در نهایت به نتیجه‌ای نرسید. چون فاینانس با چین است، قاعدتا از سمت دولت باید 15درصد اعتبار تامین شود و مابقی ازسوی چین. بنا بود این 15درصد اعتبار از محل صندوق توسعه ملی پرداخت شود اما در بودجه1400 حذف شد و هیچ جایگزینی برای آن در نظر گرفته نشد. بنا شد جلسه‌ای در سطح بالاتر یعنی معاون اول رییس‌جمهوری و معاونان مربوطه برگزار شود تا درنهایت به راه‌حلی برسیم.
سهم 7/5درصدی شهرداری در پیش‌پرداخت قرارداد با چین
 درعین‌حال مجتبی شفیعی، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار تهران در گفت‌وگویی اعلام کرده که 7/5درصد از سهم 15درصدی ایران در قرارداد تامین 630 واگن ازسوی شهرداری پرداخت خواهد شد. حدود چهارسال از مصوبه این قرارداد گذشته و وزارت کشور این موضوع را جلو برده است. درحال‌حاضر بحث پرداخت 15درصد پیش‌پرداخت است که حداقل 7/5درصد را باید دولت تقبل کند. او چندی پیش گفت: جلسه‌ای در حوزه معاون اول ریاست‌جمهوری برگزار و بنا شد برای تامین سهم 7/5درصد دولت برنامه‌ریزی کنند. شفیعی یادآور شد: البته ما درخواست تامین تمام 15درصد سهم ایران را دادیم؛ زیرا طی سال‌های اخیر شهرداری رأسا در حوزه توسعه حمل‌ونقل عمومی مسوولیت داشته و دولت سهم خود را پرداخت نکرده است. درنتیجه در این مورد باید سهم بیشتری داشته باشند اما فعلا قرار شد 7/5درصد را دولت تقبل کرده و شهرداری مشارکت کند.
تعمیرات پیشگیرانه برای جلوگیری از حوادث احتمالی
 اما حذف تمام ردیف‌های حمل‌ونقلی از بودجه 1401 دولت، حکایت از آن دارد که گویا بنا نیست حمل‌ونقل عمومی کمکی از سوی دولت دریافت کند؛ موضوعی که چندتن از اعضای شورای شهر تهران ازجمله مهدی چمران، رییس شورا نسبت‌به آن واکنش نشان داده و تاکید کرده که با گفتار درمانی نمی‌شود کاری کرد. آن هم در شرایطی که تشکری‌هاشمی در گفت‌وگو با «صبح‌نو» تاکید می‌کند که برخی از واگن‌ها به سن فرسودگی جدی رسیده‌اند. رییس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران می‌گوید: هر سیستم مکانیکی، الکترونیکی و تجهیزات صنعتی در اثر کار کردن مستهلک می‌شود و مترو هم از این قاعده مستثنا نیست. بخش زیادی از واگن‌های مترو نیازمند اورهال و تعمیرات هستند. این فقط شامل واگن‌ها نمی‌شود و تجهیزات ثابت هم مثل تجهیزات برق که در ایستگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و تجهیزات مکانیکی مثل سوزن‌ها و غیره نیز نیاز به تعمیرات و نوسازی و جایگزینی دارند.
تشکری‌هاشمی با اشاره به نقص‌هایی که در روزهای اخیر در شبکه متروی تهران روی داده‌اند، می‌گوید: حوادثی که پیش آمد نشان می‌دهد که به‌دلیل استهلاک برخی از این تجهیزات نوسازی و تعمیرات فوری آن‌ها باید انجام شود. در اولین طرحی که در شورای شهر تهران تصویب کردیم مصوب شد تا پایان سال67 دستگاه واگن را اورهال کنند که این متناسب با بودجه‌ای بود که در اختیارشان گذاشته بودند و اگر این بودجه بیشتر بود یا می‌توانستیم افزایش درآمدی در شهرداری داشته باشیم حتما این عدد افزایش پیدا می‌کرد اما همان‌طور که دیدید در لایحه‌ای که شهرداری آورده به دلیل اینکه درآمدها متناسب با پیش‌بینی تحقق بودجه نبود «البته به نظر می‌رسد پیش‌بینی شورای قبل درمورد بودجه سال1400 غیرواقعی بود» بر همین اساس، شهرداری لایحه کاهش داده؛ بنابراین نمی‌توانیم بیشتر از این مقدار انتظار داشته باشیم و بتوانیم در این مدت پیش رو تا پایان سال تعداد زیادی واگن را بازسازی کنیم اما حتما برای سال1401 این منابع بهتر دیده خواهد شد و حتی اگر شهرداری منابع کمی هم داشته باشد باز هم اولویت‌ها را به ایمنی و آمدوشد مردم می‌دهیم.
 تشکری همچنین تاکید می‌کند: بخش زیادی از حادثه‌ها براساس تعمیرات پیشگیرانه قابل کنترل است، وقتی تعدادی از واگن‌ها به سن فرسودگی رسیدند و نیاز به بازسازی دارند طبیعی است که اگر تعمیرات پیشگیرانه بشود اتفاقی نخواهد افتاد ولی اگر این تعمیرات صورت نگیرد احتمال خرابی امر قابل پیش‌بینی است اما نمی‌توانیم بگوییم صددرصد اتفاق می‌افتد. قطعه‌ای که سنش زیاد است و بر اثر کار آسیب‌هایی به آن وارد شده می‌تواند منجر به خرابی شود و لذا تاکید ما بر این است که قبل از 1401 بتوانیم منابع خوبی را برای این کار گذاشته و تعمیرات پیشگیرانه انجام شود.